Xây đô thị trên một nền văn hóa bền vững

Từ trên cao nhìn xuống, dòng sông Cầu thơ mộng như một dải lụa xanh ôm lấy mảnh đất Việt Yên – một vùng “địa linh, nhân kiệt” xưa nay. Phía bắc huyện lại có sông Thương và có thêm ngòi Đa Mai (thuộc sông Như Thiết) mang nước và phù sa từ Thái Nguyên về tưới dưỡng và bồi đắp cho những cánh đồng quanh năm mướt xanh. Cũng thật lạ kỳ trên mảnh đất này, cùng với những dòng sông và những dãy núi Nham Biền, Con Voi, Mỏ Thổ… thiên nhiên còn ban tặng hầu như làng xã nào cũng có khu đất thiêng nổi cao hơn hẳn.

Nơi ấy, xưa kia các cụ dựa vào thuật phong thuỷ xây nên những ngôi đình, mái chùa với nét kiến trúc độc đáo. Chùa Bổ Đà, đình Thổ Hà và nhiều công trình mới được trùng tu như chùa Bài, đình chùa Hoàng Mai, Sen Hồ, chùa Sùng Quang… là những chứng tích văn hoá lâu đời của ông cha ta trên mảnh đất này mà gần đây mộc bản và lễ hội chùa Bổ Đà, văn hóa Quan họ bên bờ bắc sông Cầu… đã được vinh danh là Di sản thế giới.

Sinh trưởng trên mảnh đất thiêng, về khoa bảng tính từ thời Lê đến đời Nguyễn, Việt Yên đã có 18 người đỗ tiến sĩ. Riêng Yên Ninh được mệnh danh là “làng tiến sĩ” với 10 người đỗ đạt cao, trong đó Thân Nhân Trung là một trong “nhị thập bát tú” Tao đàn, được nhà vua tấn phong là Phó nguyên suý. Sử sách còn ghi câu nói nổi tiếng của ông còn khắc ghi trên bia đá Quốc Tử Giám: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Đáng tự hào là chính dòng họ Thân Yên Ninh, cha con ông cũng đã dâng hiến cho đất nước tới bốn vị “hiền tài” như thế.

Nối tiếp truyền thống vẻ vang ấy, lớp lớp cháu con đã viết thêm những trang hùng ca trong bảo vệ và xây dựng quê hương, đất nước. Từ chiến công của Thạch tướng quân đánh giặc Man Khấu đến các cuộc chiến đấu chống quân xâm lược Tống, Nguyên, Thanh…; từ các cuộc chiến đấu đánh Pháp, đuổi Nhật đến đánh thắng giặc Mỹ và chiến tranh biên giới… quân và dân Việt Yên đã ghi thêm những chiến công lừng lẫy xứng danh mảnh đất Anh hùng.

Những địa danh phòng tuyến sông Cầu, núi Tam Tầng, Mỏ Thổ, trận địa phòng không Đình Trám, Đài chiến thắng kỷ niệm chiếc máy bay thứ 1.300 của Mỹ bị bắn rụng trên cánh đồng Khả Lý… còn vang mãi bản hùng ca chiến thắng trong sự nghiệp đấu tranh chống giặc ngoại xâm, bảo vệ mảnh đất thiêng này. Bởi vậy, kế tiếp truyền thống kiên trung, thời kỳ nào Việt Yên cũng có những Anh hùng như chống Pháp có Anh hùng Chu Văn Mùi, Nguyễn Văn Ty; chống Mỹ có Anh hùng Nguyễn Văn Cốc cùng hàng chục Mẹ Việt Nam Anh hùng và thời kỳ đổi mới có Anh hùng Nguyễn Hữu Phải…

Đề cương Văn hóa 1943 của Đảng khẳng định: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc”, “Văn hóa còn thì dân tộc còn”. Truyền thống văn hoá và chiến thắng giặc ngoại xâm đã tạo nên những nét độc đáo mà phong phú của người Việt Yên. Thấy được thế mạnh nhiều mặt của mình, không dừng lại trong phát triển kinh tế thuần nông, từ xa xưa những nơi gần sông nước có thêm nghề vận tải thuỷ, bên sông trồng dâu canh cửi; nơi có thế mạnh về trồng trọt và giao lưu kinh tế có nghề nấu rượu và sản xuất gốm (làng Vân và Thổ Hà); phục vụ sản xuất có nghề rèn sắt Ninh Khánh; trồng rau màu có Quảng Minh, Quang Châu; tranh thủ lúc nông nhàn có nghề tre đan Tăng Tiến… tất cả đều tồn tại như một sự tất nhiên của cuộc sống mà ông cha từng trải bao đời nay.

Sẵn mang theo truyền thống vẻ vang sánh vai với các địa phương trong tỉnh, sau gần bốn thập kỷ đổi mới dưới sự lãnh đạo của Đảng, đúng với sức mạnh tiềm tàng “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, mảnh đất văn hóa Việt Yên vươn dậy với một sức vóc mới vạm vỡ và hùng cường, trở thành thị xã công nghiệp phát triển toàn diện chỉ trong nay mai. Đại hội các khóa, nhất là thế kỷ XXI đến nay của Đảng bộ Việt Yên với một ý nghĩa xác định hướng đi trong từng chặng đường, mỗi bước đi vững chắc. Giặc dã vốn không sợ, đói rét đang đẩy lùi, phải lo tiếp tục đổi mới, tìm cách làm giàu sao đây cho xứng tầm truyền thống vẻ vang nghìn năm? Đó là câu hỏi lớn đặt ra trong mỗi kỳ đại hội của đảng bộ huyện. Ý Đảng hợp lòng dân, từ cội nguồn, truyền thống với ý chí quyết tâm nhằm đưa mảnh đất giàu tiềm năng này cất cánh trong sự nghiệp đổi mới.

Ý tưởng và mục tiêu ấy đã trở thành sức mạnh của lòng dân khi mọi người thấu hiểu rằng dân có giàu, nước mới mạnh. Từ những chuyến đi cơ sở, từ những bài học thực tiễn và đặc biệt từ chủ trương xác định từng năm phát triển kinh tế công nghiệp của tỉnh, lãnh đạo huyện đã hoạch định được hướng phát triển mang tính đột phá. Vừa xây dựng ngành nghề nông thôn, vừa chuyển đổi cơ cấu kinh tế đặc biệt phát triển khu, cụm công nghiệp đã tạo cho Việt Yên một diện mạo mới.

Chẳng phải bây giờ dân đã no ấm, các công trình hạ tầng nông thôn đã hoàn tất, hướng phát triển của huyện đã rõ ràng mà nói mạnh rằng Việt Yên đang có bước chuyển chưa từng có: Tỷ lệ tăng trưởng đạt mức hai con số, giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp vượt trội. Tại các khu cụm công nghiệp đã có nhiều dự án đầu tư hàng nghìn tỷ đồng. Hạ tầng khu công nghiệp từ Đình Trám, Quang Châu đến Vân Trung được hoàn thiện, đón dòng vốn đầu tư tăng cao từng tháng, từng năm.

Thu ngân sách trên địa bàn góp một phần quan trọng vào tổng thu của tỉnh. Từ đó, hàng chục con đường lớn được mở thông thương với hai thành phố Bắc Ninh và Bắc Giang, nối với các vùng kinh tế trọng điểm của các huyện Hiệp Hòa, Tân Yên, Yên Dũng. Nhiều tòa nhà lớn cỡ 17, 20 tầng được xây dựng đáp ứng nhu cầu ăn ở, sinh hoạt của hàng chục ngàn công nhân và chuyên gia ở thị trấn Nếnh, Khu công nghiệp Vân Trung…

Các tòa nhà liên cơ quan khối chính quyền, khối Đảng, đoàn thể và hàng chục công trình khác đang được xây dựng, hoàn thiện. Bích Động trở thành trung tâm năng động, sầm uất với phố xá đẹp, nhiều công trình lộng lẫy xứng tầm một đô thị trung tâm khu vực. Đáp ứng nhu cầu phát triển xu thế quốc tế, sân golf 36 lỗ trên đất hai xã Hương Mai và Trung Sơn đang được xây dựng trên vùng đất 140 hec ta, khi đưa vào vận hành sẽ sử dụng tới 500 lao động trong vùng.

“Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”, trên nền tảng văn hoá truyền thống hàng nghìn năm, tuy say sưa tập trung làm kinh tế mà người dân Việt Yên không quên chăm lo đến đời sống văn hoá tinh thần. Đó là điều dễ thấy đã trở thành nét đẹp truyền thống ở mỗi gia đình, mỗi làng xã Việt Yên. Các lĩnh vực giáo dục, y tế, xây dựng nông thôn mới huyện đều đạt chuẩn quốc gia ở mức độ cao, vượt trội. Giáo dục Việt Yên nhiều năm liên tục được công nhận là đơn vị lá cờ đầu của tỉnh là một minh chứng tươi sáng.

Đội ngũ giáo viên giỏi tăng, tỷ lệ học sinh giỏi tăng, phổ cập giáo dục tiểu học, trung học sớm mà vững chắc, cơ sở vật chất trường học luôn được tăng cường, hệ thống trường học dân lập hình thành bên cạnh quốc lập là thế mạnh của ngành giáo dục huyện. Công tác y tế, văn hoá, quốc phòng, an ninh luôn cùng nhịp bước phát triển. Đại dịch Covid 19 đã là minh chứng cho sức mạnh toàn diện của mảnh đất này. Cùng với việc xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, việc xây dựng quy hoạch thị trấn Bích Động cập với tiêu chí thị xã, thị trấn Nếnh mở rộng to đẹp hơn, rồi các khu cụm công nghiệp quy hoạch theo hướng mở được đông đảo nhân dân quan tâm, hưởng ứng nhằm hiện thực hóa.

Chỉ còn ít thời gian nữa để cán bộ và nhân dân có thể soi lại chặng đường phấn đấu đưa huyện thuần nông Việt Yên thành thị xã. Truyền thống đoàn kết, chung sức, đồng lòng của ông cha trong dựng nước và giữ nước sẽ vang vọng mãi giúp lớp cháu con hôm nay vượt qua những khó khăn, thử thách mới. Trong niềm hân hoan, ta cùng nhau lắng nghe lời cụ Thân Nhân Trung hơn năm thế kỷ vọng về: “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”,”Nguyên khí mạnh thì thế nước mạnh và càng lớn lao hơn. Nguyên khí suy thì thế nước yếu mà càng xuống thấp”. Bồi đắp, xây dựng và sử dụng “Hiền tài” thực sự là nguyên khí quốc gia luôn là việc làm cần thiết của mọi thời đại, thật ý nghĩa ngay trên mảnh đất đô thị trẻ Việt Yên hôm nay.

Ký của Cảnh Mạnh

Nguồn Báo Bắc Giang: http://m.baobacgiang.vn/bg/van-hoa/403199/xay-do-thi-tren-mot-nen-van-hoa-ben-vung.html