Ở thôn Đông Thành, xã Nam Trạch (Bố Trạch) có một khu rừng nguyên sinh nằm giữa khu dân cư được người dân bảo vệ, chăm sóc hàng chục năm nay. Trong những năm kháng chiến chống Mỹ, khu rừng đã che chở cho bộ đội, các cơ quan nhà nước và giờ đây, rừng lại cung cấp nguồn nước ngầm cho bà con sinh hoạt, sản xuất, là “lá phổi xanh” điều hòa không khí…
Dấu ấn lịch sử
Khu rừng nguyên sinh đó có tên là Lòi Chùa với tổng diện tích 4,2ha do UBND xã Nam Trạch (Bố Trạch) quản lý. Điều đặc biệt của khu rừng này là nằm giữa khu dân cư, cách TP. Đồng Hới khoảng 10km và thị trấn Hoàn Lão (Bố Trạch) khoảng 5km. Trong rừng có nhiều cây gỗ quý, cao hàng chục mét, đường kính gốc từ 0,5-1,5m, như: Huỵnh, dổi, ngát, chăm, phao lái, bài lài, trám… vẫn được bảo vệ nguyên vẹn.
Gọi là rừng Lòi Chùa vì trước đây trong rừng có một ngôi chùa nhỏ, là nơi sinh hoạt văn hóa, tâm linh, hội họp của người dân trong làng. Theo các cụ cao niên ở thôn Đông Thành kể, hàng tháng, cứ đến dịp ngày rằm, mồng 1 hoặc lễ, Tết là bà con trong thôn đến chùa thắp hương và làm những việc theo lệ làng.
Ông Võ Công Úy, 65 tuổi, người trực tiếp được xã giao bảo vệ rừng Lòi Chùa từ năm 2012 đến nay kể: “Trong chiến tranh chống Mỹ, ngôi chùa bị bom đạn Mỹ phá hủy nhiều lần. Mỗi lần bị phá, người dân trong vùng đều góp gạo, thực phẩm, công sức để dựng lại chùa. Để dựng chùa, bà con lên rừng lấy gỗ lim hoặc chặt mít ở vườn nhà đem đến chứ không hề chặt cây trong rừng. Mỗi dịp lễ, Tết, cả làng tập trung lên chùa gói bánh để cúng rồi phát lại cho người dân trong thôn”.
 |
Người dân thôn Đông Thành tâm niệm rừng Lòi Chùa là rừng thiêng nên không ai vào đó chặt cây. Nhờ đó, rừng ngày càng phát triển xanh tốt, cây cối mọc lên cao vút, nhiều chim thú về trú ngụ. Trong kháng chiến, rừng Lòi Chùa trở thành nơi che chở, ẩn nấp cho bộ đội, dân làng và các cơ quan hành chính, nơi nghỉ chân của các đơn vị trên đường vào chiến trường miền Nam…
Ông Úy nhớ lại: “Những năm bom đạn, rừng Lòi Chùa cung cấp gỗ cho bộ đội làm hầm, lán để đánh giặc. Nhưng thời đó, người ta cũng chỉ chặt tỉa những cây nằm gần nhau chứ không chặt hạ đồng loạt. Hiện, dưới tán rừng không còn dấu tích ngôi chùa nữa nhưng vẫn còn nhiều đường hầm, trận địa pháo, hầm xe tăng do bộ đội đào đắp để đánh Mỹ”.
Quyết tâm giữ rừng
Theo ông Úy, rừng Lòi Chùa được người dân bảo vệ từ hàng chục năm về trước. Đặc biệt, khi nhu cầu gỗ làm nhà và các công trình xây dựng của bà con trong thôn Đông Thành tăng cao, khu rừng đứng trước nguy cơ bị xâm hại. Để bảo vệ rừng, từ năm 1970, bà con trong thôn đã góp thóc lại để thuê người giữ rừng, sau này quy thóc ra tiền để thuê người giữ rừng. Công việc hàng ngày của những người giữ rừng như ông Úy là vào rừng kiểm tra, nhắc nhở người dân hạn chế mang vật liệu cháy vào rừng, không chặt cây cối, săn bắt chim thú trong rừng. Nếu trường hợp nào cố tình vi phạm, ông báo cáo lại với chính quyền để xử lý.
“Hơn 10 năm giữ rừng, tôi mới gặp duy nhất một lần rừng bị phá. Đó là năm 2017, một người dân lén vào rừng cắt trộm một cây gỗ rồi dùng trâu vận chuyển ra. Sau khi phát hiện, tôi đã báo cáo với chính quyền địa phương lập biên bản và xử phạt hành chính. Từ đó đến nay, không có trường hợp nào vào phá rừng nữa”, ông Võ Công Úy cho hay.
“Mùa hè đến, rừng Lòi Chùa lại náo nhiệt đón nhiều đoàn viên, thanh niên và học sinh các trường vào tham quan, thực tập về lâm sinh, trồng trọt… Hiện, UBND xã đang có ý tưởng kêu gọi nhà đầu tư để xây dựng rừng Lòi Chùa thành công viên, khu du lịch sinh thái. Để làm được điều đó, hàng năm xã đều trồng thêm nhiều cây huỵnh, dổi, vàng tâm… để làm giàu thêm cho rừng. Thời gian tới, UBND xã sẽ chỉ đạo Ban Chỉ huy Quân sự xã trồng thêm khoảng 1ha cây bản địa xung quanh để mở rộng diện tích rừng”, Phó Chủ tịch UBND xã Nam Trạch Đoàn Ngọc Nhân cho biết thêm. |
