Theo thống kê của IDF có khoảng 15 – 20% bệnh nhân đái thái đường gặp biến chứng loét chân. Cứ 30 giây trên toàn thế giới sẽ có một bệnh nhân phải đoạn chi vì biến chứng này.
Nhìn từng ngón chân, bàn chân lần lượt phải cắt bỏ
Có mặt tại Khoa Chăm sóc bàn chân (Bệnh viện nội tiết Trung ương) chứng kiến hình ảnh bệnh nhân với đôi bàn chân thối (hoại tử), có người thì cụt cả hai chân, phóng viên cảm thấy ám ảnh về căn bệnh tiểu đường.
Bệnh nhân N.T.Th (55 tuổi tại Điện Biên) đã phải cắt bỏ một bên bàn chân phải và 2 ngón của chân trái chỉ sau 6 năm (từ 2012-2018).
Bà Th cho hay, bà bị mắc tiểu đường tuýp 2 đã hơn 10 năm. Thời điểm đó bà Th thường cảm thấy người mệt mỏi nên hay pha nước đường và chanh uống hàng ngày. Sau một thời gian mệt mỏi không thể làm được công việc, bà đi khám bệnh bác sĩ chẩn đoán bị mắc tiểu đường.
“Năm 2012, các ngón chân của tôi tự dưng bị tím có vết loét điều trị tại nhà không khỏi. Tôi đến viện bác sĩ nói phải cắt bỏ những ngón chân do bị hoại tử. 6 năm qua, tôi đã phải cắt bỏ bàn chân phải và hai ngón của chân trái”, bà Th nói.
Bệnh nhân Th phải cắt chân do tiểu đường.
Bệnh nhân Nguyễn Văn Th (54 tuổi, ở Gang thép Thái Nguyên) cũng gặp biến chứng do căn bệnh tiểu đường tuýp 2 và phải đoạn cẳng chân trái. Cách đây 5 năm bệnh nhân mệt mỏi đi khám bác sĩ phát hiện bị mắc tiểu đường, viêm gan C và tim mạch.
“Tôi đi làm về thấy mệt mỏi nhưng không đi khám. Ở nhà có uống nước đường để cho bớt mệt. Ban đầu chỉ có vết thương nhỏ ở chân sau đó bị loét lan rộng. Tôi đã điều trị tại bệnh viện tỉnh không đỡ, khi xuống đây bác sĩ nói tôi phải cắt bỏ chân”, ông Th tâm sự.
30 giây có một bệnh nhân phải đoạn chi vì tiểu đường
Ths. BS Đặng Thị Mai Trang, Phụ trách khoa Chăm sóc bàn chân (Bệnh viện nội tiết Trung ương) cho hay bệnh tiểu đường hiện nay đã trở thành căn bệnh khá phổ biến trên toàn thế giới và tại Việt Nam. Bệnh có tốc độ phát triển rất nhanh do thói quen ăn uống, lối sống hiện đại gây ra.
Theo thống kế của WHO trên thế giới có khoảng 4% dân số mắc bệnh đái tháo đường. Tại Việt Nam số bệnh nhân mắc đái tháo đường và gặp biến chứng đang ngày càng tăng.
Nhiều bệnh nhân bị chân bị hoại tử do tiểu đường.
Tại khoa Chăm sóc bàn chân mỗi ngày tiếp nhận từ 4 – 10 bệnh nhân gặp biến chứng bàn chân do đái tháo đường tới điều trị. Có những bệnh nhân bị nhiễm trùng biến chứng bàn chân rất nặng.
Số lượng bệnh nhân gặp biến chứng bàn chân do đái thái đường tới bệnh viện sớm là rất ít. Nguyên nhân là do bệnh nhân không quan tâm tới bàn chân chỉ tới viện khi đã có tổn thương rất nặng nề.
“Bệnh nhân thường đến trong tình trạng tổn thương bàn chân nặng từ độ 3 đến 4 phải cắt thịt hoại tử dùng kháng sinh phối hợp để chống nhiễm trùng”, bác sĩ Mai Trang cho hay.
Hầu hết các bệnh nhân bị biến chứng bàn chân đã từng điều trị tại nhà theo các phương pháp dân gian truyền miệng. Một số bệnh nhân đã qua nhiều tuyến sau đó mới đến bệnh viện Nội tiết Trung ương.
“Theo thống kê của Liên đoàn đái tháo đường thế giới (IDF) có khoảng 15-20% bệnh nhân đái thái đường gặp biến chứng loét chân trong suốt cuộc đời. Cứ 30 giây sẽ có một bệnh nhân đái tháo đường ở đâu đó phải đoạn chi.
Đây là một con số rất khủng kiếp, chúng tôi là người làm công tác chăm sóc bàn chân cho bệnh đái tháo đường luôn cố gắng, hỗ trợ giảm cắt cụt, bảo tồn tối đa chân cho bệnh nhân”,bác sĩ Mai Trang nói.
Nếu bệnh nhân phải đoạn chi ở mức độ nhỏ, bác sĩ sẽ cố gắng sửa chữa ngón và bàn chân để giữ chi cho bệnh nhân đi lại.
Một bệnh nhân bị tổn thương bàn chân sẽ có thời gian mắc bệnh trên 10 năm. Ngoài bệnh lý về bàn chân bệnh nhân đái thái đường sẽ gặp những vấn đề về bệnh tim mạch, mắt, thần kinh, mạch máu ngoại vi, thận mãn tính.
Bác sĩ Mai Trang khuyến cáo bệnh nhân đái tháo đường không nên tự chăm sóc và điều trị nhiễm trùng bàn chân vì có thể gặp rất nhiều hậu quả nguy hiểm. Bệnh nhân có thể sẽ phải cắt cụt chi.
Trên thế giới 30 giây có một bệnh nhân phải đoạn chi do bệnh tiểu đường, (ảnh BS Trang khám cho bệnh nhân).
Nhiễm trùng bàn chân khi xảy ra trên một người bệnh đã có bệnh lý thần kinh ngoại vi và mạch máu ngoại vi sẽ rất nguy hiểm. Vì bệnh nhân sẽ bị thường bị mất cảm giác đau nếu chăm sóc kém các tổn thương sẽ diến biến rất nhanh.
“Tổn thương nhỏ thường là vết cắt ở khóe móng, nút kẽ ngón chân, viêm da, vết bỏng. Những tổn thương đó âm thầm tiến triển hàng ngày và trở thành những vết loét, nhiễm trùng bàn chân lan rộng, nghiêm trọng có thể viêm tới xương”, bác sĩ Mai Trang cho biết.
Tại khoa thường tiếp nhận những bệnh nhân nặng, bệnh nhân đến ở giai đoạn muộn. Vì vậy, tỷ lệ bệnh nhân phải đoạn chi từ mức độ nhỏ, đến mức độ cao hơn căng chân, cắtt cụt đùi là khá cao, khoảng trên 30%.
