Kỳ vĩ nhà thờ Chúa Cứu thế trên Đồi Chim sẻ

Vào ngày 5/12/1931, công trình đã bị phá hủy bằng thuốc nổ. Nhưng đến năm 1989, nhà thờ được phục sinh kỳ diệu.

Lịch sử thăng trầm của ngôi nhà thờ nổi tiếng

Nhà thờ Chúa Cứu Thế bắt đầu được nhen nhóm hình thành vào thời điểm những người lính cuối cùng của Napoléon Bonaparte rời Moscow. Khi ấy, Sa hoàng Aleksandr I đã kí một bản tuyên ngôn ngày 25/12/1812, tuyên bố sự quyết tâm của mình xây dựng một nhà thờ lớn nhằm tôn kính Chúa Cứu Thế “thể hiện sự biết ơn của chúng ta đối với Thượng đế – Người đã bảo vệ và cứu giúp nước Nga khỏi sự tàn phá”, đồng thời nhằm tưởng nhớ những người Nga đã hy sinh.

Đồ án kiến trúc cuối cùng được Sa hoàng Aleksandr I tán thành vào năm 1817. Đó là một thiết kế tân cổ điển mang nhiều dấu ấn và biểu tượng của Hội kín Freemason. Công việc xây dựng được bắt đầu trên Đồi chim sẻ, điểm cao nhất ở Moscow, nhưng địa điểm này sau đó phát hiện kết cấu đất không an toàn cho tòa nhà.

Tuy nhiên khi Sa hoàng Aleksandr I qua đời và em trai là Nicholas I lên ngôi. Sa hoàng mới là người theo chủ nghĩa ái quốc và là tín đồ trung thành của Chính thống giáo. Sa hoàng đã yêu cầu kiến trúc sư ưa thích của mình, Konstantin Thon, vẽ ra một thiết kế mới theo trường phái Tân Byzantine, lấy mẫu từ nhà thờ Hagia Sophia ở Constantinople.

Thiết kế của Thon được phê chuẩn năm 1832 tại địa điểm gần với Điện Kremli. Ngày 22/9/1839, Nhà thờ được động thổ long trọng trên ngọn đồi Alexeevsky ở Moscow. Nga Hoàng Nicholas là người đích thân lựa chọn địa điểm xây dựng công trình, trên phần đất của tu viện Alexeevsky cũ, trong khi tu viện này được chuyển đến Krasnoye Selo (ngày nay là tu viện Novo-Alexeevky).

Tuy nhiên, biến cố xảy ra vào ngày 5/12/1931, nhà thờ đã bị phá hủy bằng thuốc nổ, lấy chỗ để xây dựng Cung Xô-viết (dự kiến cao 500m), nhưng Chiến tranh thế giới thứ 2 đã làm cho việc xây dựng công trình đó không bao giờ trở thành hiện thực. Năm 1958, người ta cho xây dựng một bể bơi công cộng ngoài trời lớn nhất thế giới, với đường kính 129m và tồn tại cho đến năm 1994.

Moscow, Nhà thờ Chúa Cứu Thế mới được chính thức ra mắt giáo dân Nga. Từ năm 1989, Nhà thờ Chúa Cứu Thế đã được quyết định xây dựng lại. Vào năm 1990, một nền móng tạm thời đã được đặt ở phía đông của hồ bơi. Sau khi nước Nga thay đổi thể chế. Hành động đầu tiên của Giáo hội Chính thống giáo là vận động quyên góp xây lại tòa thánh đường. Chỉ trong thời gian ngắn, giáo dân và những người hảo tâm đã góp rất nhiều tiền. Với nguyện vọng phục hồi biểu tượng nước Nga.

Tháng 9/1997, trong lễ kỷ niệm trọng thể 850 năm ngày thành lập đô thành Đến tháng 12/2000 công việc trang trí nhà thờ đã hoàn thành. Tòa nhà đã được khôi phục gần tối đa so với nguyên bản ít nhất là nhìn từ bên ngoài.

Kiến trúc độc đáo  

Quá trình xây dựng đầy gian nan diễn ra nhiều năm, nhưng cũng chính vì vậy mà tòa thánh đường này mang trong mình mọi dấu ấn của nhà thờ cũ, về cả kiến trúc lẫn tầm vóc, với những bức tranh tường khổng lồ và tuyệt mỹ, cũng như với tường vách và cung tròn bằng đá cẩm thạch, trên đó ghi danh những mạnh thường quân đã góp tiền tái xây dựng công trình này.

Ngoài ra còn có sự góp mặt của các họa sĩ, các nhà điêu khắc nổi danh nhất của nước Nga. Nội thất của nhà thờ mang cấu trúc các tòa thánh đường cổ xưa. Với một hành lang hai tầng, tầng dưới là đài tưởng niệm Nga chiến thắng Napoleon và tầng trên dành cho dàn đồng ca nhà thờ.

Nhà thờ Chúa Cứu Thế được cho lớn nhất ở Nga vào thời điểm khánh thành, được thiết kế cho 10.000 người. Trong sơ đồ nhà thờ trông giống như cây thánh giá có các cạnh đều nhau, rộng khoảng 85m. Chiều cao của nhà thờ với một mái vòm và một cây thánh giá cao 103,5m (cao hơn Nhà thờ Isaak ở Saint Petersburg 1,5m), độ dày của tường là hơn 3m.

Được xây dựng theo truyền thống của phong cách Nga-Byzantine. Toàn bộ tranh vẽ bên trong nhà thờ chiếm diện tích 22 000 m². Nhà thờ được trang trí bởi 38 họa sĩ, có thể kể tên một số nổi bật như V. V. Vereshchagin, V. I. Surikov, K. E. Makovsky, F. A. Bruni, I. N. Kramskoy, G. I. Semiradsky…

Nhà thờ Chúa Cứu Thế nổi bật với mặt tiền bằng đá và đá cẩm thạch trắng, với bốn cột, năm mái vòm dát vàng trên đó có các cây thánh giá nổi bật và có thể nhìn thấy từ nhiều điểm trong thành phố. Trong thành phần trang trí nội thất của nhà thờ này, có thể thấy những tấm đá granit và đá thuộc đủ màu sắc.

Việc tái thiết nhà thờ đã được cố gắng làm giống hệt công trình gốc trong từng chi tiết nhỏ. Nhà thờ nằm ngay phía bắc của sông Moscow gần điện Kremlin, với một góc nhìn hoành tráng về phía khu vực của chính quyền Nga trong nhiều thế kỷ. Hơn một triệu người Nga đã quyên góp tiền để tái thiết nhà thờ này.

Quần thể Nhà thờ Chúa Cứu Thế bao gồm: Nhà thờ Thượng – Chính là Nhà thờ Chúa Cứu Thế. Ở đây có ba bệ thờ – bệ thờ chính vinh danh Giáng sinh của Chúa và hai bệ thờ trong các thư viện – vinh danh Thánh Nicholas Làm phép lạ (phía Nam) và Thánh Alexander Nevsky (phía Bắc) được thánh hiến vào tháng 8 năm 2000.

Tiếp đó là Nhà thờ Hạ – tức nhà thờ Preobrazhen – được xây dựng tại nơi trước là tu viện nữ Alexeyev. Có ba bàn thờ: bàn thờ chính để vinh danh Phép Biến hình của Chúa, và hai bàn thờ ở hai nhà nguyện nhỏ vinh danh Alexis Con chiên của Thiên Chúa và Đức Mẹ Tikhvin được thánh hiến vào tháng 8 năm 1996.

Tất cả các cửa của nhà thờ đều được làm bằng đồng thau và được trang trí bằng hình các vị thánh được đúc theo phác thảo của nhà điêu khắc nổi tiếng bá tước F.P. Tolstoy. Ngoài ra, tường vách được lát bằng nhiều loại đá quý như hoa cương, cẩm thạch…. Đây là nơi ghi danh những người lính quân đội Nga Hoàng, những vị tướng, đạo quân và trận chiến nổi tiếng của cuộc chiến chống Napoleon năm 1812. Ngoài ra còn có các sĩ quan trong cuộc chiến tranh Vệ quốc năm 1812, các cuộc viễn chinh 1797-1806 và 1814-1815. Những bức tranh tường hoành tráng tôn thêm vẻ uy nghi của tòa vương cung thánh đường này.

Một số điểm cần lưu ý khi tới tham quan nhà thờ, đó là khi vào nhà thờ phụ nữ nên mặc váy và trùm khăn kín đầu. Có 2 tuyến tham quan cho du khách thăm nhà thờ, đài vọng cảnh và hội trường của Hội đồng Giáo Hội, nơi tổ chức đón các lễ trọng (Lễ Giáng Sinh và Phục sinh). Có tuyến tham quan dành riêng cho trẻ em. Các khu trưng bày kể về lịch sử xây dựng nhà thờ.

Du khách cũng có thể mua vé tham quan các đài vọng cảnh (bốn đài nhìn ra bốn hướng) nằm trên tầng cao nhất ở độ cao 40 m của Nhà thờ. Du khách đi lên đài vọng cảnh bằng thang máy. Từ đó có thể nhìn bao quát cả thủ đô. Trên một trong những đài vọng cảnh này, bạn có thể nhìn gần hơn vào điện Kremlin qua ống nhòm. Tuy nhiên để sử dụng dịch vụ này bạn phải mua thẻ.

Nếu có dịp đến Moscow, hãy ghé thăm Nhà thờ Chúa Cứu thế, bởi nhà thời giống như một bảo tàng lớn, các trang trí bên trong thể hiện lịch sử một thời đại của đế chế Nga huy hoàng và sự can đảm của người dân. Có thể nói, Nhà thờ Chúa Cứu thế là đài tưởng niệm để vinh danh tất cả những ai đã bỏ mình vì đất nước Nga yêu dấu.