Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, năm 2022, thanh toán qua mã QR tăng tới 225,36% về số lượng và 243,92% về giá trị so với năm 2021. 5 tháng đầu năm 2023, thanh toán qua phương thức quét mã QR (QR code) tăng 151% về số lượng và 30,4% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Với phương thức giao dịch giản đơn, nhanh chóng và tương thích với mọi ứng dụng tài chính ngân hàng nên chỉ cần 1 chiếc điện thoại thông minh, cài đặt áp Mobile Banking của ngân hàng là người dân có thể đi giao dịch mua bán ở khắp nơi, từ các siêu thị, nhà hàng, khách sạn, thậm chí ở cả các chợ truyền thống.
Nhân viên Agribank Chi nhánh Bắc Thanh Hóa hướng dẫn người dân sử dụng mã QR thanh toán tại chợ.
Chính từ sự tiện lợi trên nên các nhóm tội phạm mạng đang chuyển từ hình thức gửi link đăng nhập website giả mạo sang hình thức gửi và yêu cầu người nhận quét mã QR Code qua Zalo, Facebook, Viber khi ra chiêu lừa đảo; thậm chí nhiều cửa hàng dịch vụ bị tráo đổi mã QR code để chiếm đoạt tiền.
Em Khổng Thị Hạnh, tiểu thương ở chợ Đông Vệ (TP Thanh Hóa) chia sẻ: “Mấy hôm trước trên mạng xã hội đưa clip của một chị bán hàng tạp hóa ở Hà Nội bị kẻ gian tráo đổi bảng mã QR dán bên ngoài cửa hàng bằng một mã QR khác để lấy tiền, em lo bị tráo đổi giống thế nên cất bảng mã dưới quầy hàng, khi nào có khách hỏi mới lấy lên. Vì khách đến mua hàng rất đông vào buổi sáng, có khi không kiểm tra được thông tin tài khoản đến ngay lúc đấy mà cuối buổi mới có thời gian tra lại thông tin. Vì vậy, nếu có kẻ gian thay thế bảng mã QR thì khó mà biết được”.
Cũng trong tâm trạng lo lắng bị tráo đổi bảng mã QR, chị Nguyễn Thị Thủy, chủ cửa hàng tạp hóa ở phường Nam Ngạn, TP Thanh Hóa không dám để bảng mã QR ngoài cửa hàng như trước kia, mà giờ chị phải để sâu vào bên trong cửa hàng, khi có khách hỏi chị mới lấy ra. Chị Thủy cho biết: “Dạo này trên các phương tiện thông tin đại chúng đưa ra nhiều cảnh báo về việc nhóm tội phạm công nghệ cao còn lập được một tài khoản giống họ và tên của mình, ở cùng ngân hàng mà mình đang giao dịch nhưng là số tài khoản khác để chiếm đoạt tài sản. Vì vậy, không chỉ cảnh giác trong việc cất bảng mã QR vào bên trong mà mỗi lần khách hàng chuyển tiền chị đều nhắc khách hàng kiểm tra kỹ lại thông tin rồi mới chuyển khoản. Khi chuyển khoản xong, chị kiểm tra nhận được tiền thì mới xong giao dịch”.
Không chỉ tráo đổi mã QR mà Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VP Bank) vừa có khuyến cáo khách hàng cảnh giác với chiêu thức giả mạo ngân hàng lừa quét mã QR nhằm chiếm đoạt tài sản khách hàng. Cụ thể, các đối tượng tội phạm công nghệ cao mạo danh là nhân viên ngân hàng, gọi điện từ số máy bàn có dãy số gần giống với số tổng đài của ngân hàng mời chào khách hàng nâng hạn mức thẻ tín dụng hoặc rút tiền mặt từ thẻ tín dụng và một số dịch vụ tài chính khác. Tiếp đến, kẻ gian sẽ gửi và yêu cầu khách hàng quét mã QR Code. Sau khi khách hàng quét mã QR Code, kẻ gian sẽ gửi tới khách hàng đường link website giả mạo. Yêu cầu khách hàng nhập các thông tin cá nhân, đối tượng lừa đảo sẽ chiếm được quyền sử dụng tài khoản internet banking hoặc thẻ tín dụng và thực hiện giao dịch chiếm đoạt tiền.
Trước thủ đoạn trên, cơ quan công an đã đưa ra khuyến cáo người dân và khách hàng quan tâm, chú ý đến việc bố trí mã QR code, các cơ sở kinh doanh, cửa hàng nên có mã cố định, làm bảng to để khó có thể tráo đổi hoặc cất đi khi nào có thanh toán thì đưa ra cho khách. Khi khách hàng quét mã QR xong phải kiểm tra thông tin chuẩn xác trước khi chuyển tiền. Bên cạnh đó, các ngân hàng khuyến cáo khách hàng cần hết sức cảnh giác với các yêu cầu quét mã QR hoặc truy cập đường link lạ; tuyệt đối không cung cấp mã xác thực OTP/ Smart OTP cho bất kỳ ai kể cả nhân viên ngân hàng; cẩn trọng khi chia sẻ các thông tin mang tính cá nhân như: mã định danh cá nhân, căn cước công dân, bằng lái xe, hộ chiếu, thẻ,… cho các bên cung cấp dịch vụ. Đặc biệt, tuyệt đối không cung cấp thông tin số thẻ, ba số bảo mật ở mặt sau của thẻ tín dụng hoặc bất kỳ thông tin bảo mật cá nhân nào khác qua zalo hoặc số điện thoại không định danh.
Bài và ảnh: Ngân Hà
Nguồn Báo Thanh Hóa: https://baothanhhoa.vn/phap-luat/canh-bao-gia-mao-ngan-hang-lua-dao-quet-ma-qr/192551.htm
