Thu phí xe vào nội đô Hà Nội: Cần đánh giá cả tác động ngược

Hai vấn đề Hà Nội cần giải quyết

Ông Nguyễn Văn Quyền – Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam cho biết, ông ủng hộ đề án thu phí xe vào nội đô của Hà Nội. Nhưng TP cần có định hướng lâu dài và theo thông lệ chung của các nước đã triển khai trên thế giới. Việc thu phí vào nội đô thành phố chỉ được thực hiện khi thành phố đã phát triển đến ngưỡng văn minh, hiện đại, hệ thống giao thông công cộng đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân.

Cụ thể, vấn đề thứ nhất là điều kiện tiên quyết, quan trọng nhất để thực hiện được đề án này, vận tải công cộng phải phát triển ở một ngưỡng nào đó. Tàu điện, xe buýt phải giải quyết 50%-70% nhu cầu đi lại của người dân. Song song, Hà Nội phải nhanh chóng hoàn thiện xây dựng các tuyến đường vành đai, các tuyến đường hướng tâm như đã quy hoạch.

Vấn đề thứ hai, trong đề án phải nghiên cứu giải quyết các yếu tố có tác động ngược chiều đối với việc thu phí. Đó là, khi thu phí ô tô thì sẽ có một lượng lớn người chuyển sang dùng xe máy để giảm bớt chi phí. Chính điều này sẽ làm tăng lượng mô tô, xe máy trong nội đô hậu quả ùn tắc vẫn ùn tắc.

Hay như lâu nay Hà Nội có chủ trương giãn dân khu vực trung tâm đó là tại các trường Đại học, Bệnh viện, Cơ quan nhà nước. Nếu thực hiện thu phí thì có cản trở chủ trương giãn mật độ dân, chuyển cơ quan đơn vị ra nội đô hay không?

Cuối cùng, đối tượng thu phí cũng cần nghiên cứu lại, khi đề xuất thu phí đối tượng là xe kinh doanh vận tải hành khách là chưa hợp. Bởi chính những xe chuyên chở được nhiều người, giảm áp lực giao thông. Cần khuyến khích xe hợp đồng, xe du lịch chuyên chở lượng khách lớn nếu có nhu cầu vào nội đô.

Thời gian tới, theo ông Quyền Hà Nội cần tích cực chuẩn bị điều kiện cần thiết, đánh giá đúng tác động, giải quyết các vấn đề cốt lõi thì mới triển khai thu phí được.

Ví dụ, đề án cho rằng phí thu được sẽ để hoàn vốn cho đầu tư hệ thống trạm là không đúng mà số phí thu được là một trong những nguồn hỗ trợ, bù giá cho người dân di chuyển bằng phương tiện công cộng, khuyến khích người dân đi phương tiện công cộng. Việc hoàn vốn nên chiếm tỉ lệ nhỏ trong số phí thu được.

Cần tính toán lại thời điểm thu phí

Theo TS. Nguyễn Xuân Thủy, Chuyên gia giao thông, nguyên Giám đốc, Tổng biên tập Nhà xuất bản Giao thông Vận tải cho biết, chủ trương thu phí phương tiện cá nhân không có gì mới, đã được đưa ra bàn cách đây 7- 8 năm. Việc này thực chất nhằm mục đích là để hạn chế phương tiện cá nhân. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân và ý kiến trái chiều khác nhau mà đến nay đề án này vẫn chưa thể thực hiện được.

Ông Thủy cho rằng, hiện nay, hạ tầng giao thông của thánh phố Hà Nội vẫn đang yếu kém, trong khi giao thông công cộng chưa phát triển, chưa thực sự thuận tiện và mới chỉ đáp ứng được 7-8% nhu cầu đi lại của người dân.

Bên cạnh đó, tuyến đường sắt đô thị là yết hầu của giao thông đô thị và Hà Nội hiện chưa có tuyến đường sắt đô thị nào có thể đưa vào sử dụng được ngay. Hơn nữa, xe buýt vẫn chưa đáp ứng đủ số lượng khi hạn chế phương tiện cá nhân. Do đó, TP chưa nên nghĩ đến việc thu phí phương tiện vào nội đô. Sau này, có thể khi đã đủ điều kiện cần, điều kiện đủ Hà Nội từng bước có giải pháp hạn chế phương tiện giao thông.

Cũng theo ông Thủy, việc đặt các trạm thu phí này sẽ trở thành gánh nặng và ảnh hưởng lớn đến cuộc sống của nhiều người dân. Đề xuất đặt 87 trạm thu phí như vậy là quá dày đặc sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc lưu thông cũng như việc dễ gây ra ùn tắc ở phía cửa ngõ thủ đô.

“Trước mắt, việc lập trạm thu phí chưa hợp lý, thiếu tính khả thi. Trong thời điểm hiện tại và sắp tới, thay vì đề xuất lập trạm thu phí, Hà Nội nên tập trung phát triển, hoàn thiện mạng lưới giao thông công cộng, để đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân”, TS Nguyễn Xuân Thủy nêu quan điểm./.

Theo ông Vũ Văn Viện – Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, nếu HĐND TP ban hành nghị quyết về việc thu phí xe vào nội thành tại kỳ họp cuối năm 2021, UBND TP sẽ xây dựng dự án đầu tư, phương án quản lý theo lộ trình; triển khai tích cực thì dự án có thể hoàn thành vào năm 2024.