Ảnh: AFP
Hiện tại, cuộc gặp đã bị ông Trump hoãn vô thời hạn. Động thái này có thể sẽ ảnh hưởng tới quá trình hòa giải mâu thuẫn tại một trong những điểm nóng nhất thế giới.
Cuộc gặp bí mật
Ngày 7/9 (giờ Mỹ), tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng các lãnh đạo Taliban đáng nhẽ đã có cuộc đối thoại hòa bình trong bí mật với phía Mỹ. Tuy nhiên, cuộc gặp đã bị hủy bỏ và ông Trump hoãn vô thời hạn đối thoại với nhóm này.
Được biết, ông Trump đã đăng trên Twitter cá nhân thông tin về cuộc gặp sau khi Taliban thừa nhận đã thực hiện một vụ tấn công ở Kabul, Afghanistan khiến 12 người thiệt mạng, bao gồm một lính Mỹ.
Việc mời lãnh đạo Taliban tới Mỹ là một động thái chưa từng có và là một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến của Mỹ kéo dài từ sau vụ khủng bố ngày 11/9/2001 tới nay. Tháng trước, ông Trump nói ông có kế hoạch rút hàng nghìn lính Mỹ ở Afghanistan nhưng tạm thời sẽ giữ lại 8.600 lính để đề phòng. Hiện chưa rõ liệu cuộc đối thoại hòa bình bị hủy bỏ có ảnh hưởng tới kế hoạch của ông Trump hay không.
“Có thể mọi người không biết, nhưng các lãnh đạo Taliban và Tổng thống Afghanistan sẽ có cuộc gặp riêng và bí mật với tôi tại Trại David vào ngày 8/9. Không may thay, với ý định chiếm lợi thế trong thỏa thuận, Taliban đã thừa nhận rằng họ thực hiện một vụ tấn công ở Kabul và giết hại một trong những người lính anh hùng của chúng ta, cùng 11 người khác.”
“Tôi ngay lập tức hủy bỏ cuộc gặp và hoãn lại đàm phán hòa bình,” ông Trump viết.
Nhà phân tích quân sự John Kirby – cựu Đô đốc Hải quân và cựu phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao và Lầu Năm Góc – cho rằng đây là việc hủy gặp là một thông tin “đáng kinh ngạc”. Theo ông Kirby, qua hành động của ông Trump, Taliban sẽ hiểu rằng họ “chưa xứng đáng” để tham gia đàm phán.
Ông Trump tiếp tục chỉ trích: “Loại người nào mà lại giết nhiều người đến vậy chỉ để có lợi thế trong đàm phán? Họ không hề có thêm lợi thế nào cả, họ chỉ khiến mọi thứ xấu đi mà thôi!”
Nhà Trắng và Ủy ban An ninh Quốc gia Mỹ chưa phản hồi về thông tin này.
Nỗ lực hòa giải
Hôm 6/8, Lầu Năm Góc thông báo rằng Thượng sĩ Elis Angel Barreto Ortiz đã thiệt mạng ở Afghanistan. Barreto – 34 tuổi, lính nhảy dù đến từ Morovis, Puerto Rico – đã hi sinh khi một quả bom xe phát nổ tại một trạm kiểm soát gần trụ sở NATO và đại sứ quán Mỹ ở Kabul.
Barreto là người thứ 16 của quân đội Mỹ bị sát hại ở Afghanistan trong năm nay. Trong vài tuần qua, 3 lính Mỹ khác cũng thiệt mạng tại Afghanistan.
Theo nguồn tin của CNN, chính phủ Afghanistan không chủ động đề nghị hủy cuộc gặp mà đây hoàn toàn là quyết định của Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao Mỹ.
Tuy nhiên, nguồn tin cũng cho hay Nhà Trắng đang lựa chọn một ngày khác để tiến hành cuộc gặp với Taliban và chính phủ Afghanistan. Hiện chưa rõ liệu việc ông Trump hủy bỏ cuộc gặp và hẹn vào ngày khác có phải là chiến lược đàm phán của phía Mỹ hay không.
Nếu Mỹ rút quân, đây sẽ là sự kiện đánh dấu bước tiến mới trong cuộc chiến cướp đi sinh mạng của 2.300 lính Mỹ và một khoản tiền khổng lồ để duy trì hoạt động của quân đội Mỹ tại đây.
Cũng trong dòng tweet của mình, ông Trump tỏ ý hoài nghi về tương lai của các cuộc đàm phán: “Nếu họ không thể đồng ý đình chiến trong suốt thời gian đối thoại hòa bình, và thậm chí họ còn giết hại 12 người vô tội, thì có thể họ không có quyền được đàm phán. Họ định chiến tranh trong bao nhiêu thập kỉ nữa?”
Đầu tuần này, CNN dẫn một nguồn tin cho biết một cuộc gặp giữa chính phủ Mỹ và Afghanistan đã được lên kế hoạch trong khi một cuộc đàm phán Mỹ-Taliban cũng được dự tính sẽ diễn ra trên lãnh thổ Mỹ, mặc dù không ai biết địa điểm chính xác. Afghanistan mong muốn gặp sớm nhưng Mỹ muốn đối thoại vào tầm giữa tháng này.
Ông Trump trực tiếp tham gia vào việc lên kế hoạch, đề xuất mục tiêu của cuộc gặp và công việc hậu cần khác với sự cố vấn của các chuyên gia và quá trình đàm phán hòa bình tại Afghanistan.
Cũng theo nguồn tin của CNN, nếu quá trình đàm phán thành công, ông Trump có thể thuyết phục đại diện của chính phủ Afghanistan gặp người đứng đầu Taliban. Tuy nhiên, việc gặp gỡ như vậy không có lợi về mặt chính trị cho tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani bởi phía Taliban không được phép đối thoại với chính phủ Afghanistan.
