Với bệnh nhân có bệnh lý về gan, 1 liều lượng paracetamol rất nhỏ cũng có thể gây ngộ độc gan dẫn tới suy gan. Người bệnh cần được BS tư vấn kỹ về liều và cách dùng trước khi uống.
Cấp cứu vì uống 5 viên paracetamol liên tiếp
Mới đây, ca sĩ MiA khiến fan lo lắng khi chia sẻ về chuyện vừa phải nhập viện cấp cứu vì lạm dụng thuốc. Nữ ca sĩ cho biết thường mắc chứng đau đầu nên lúc nào cũng thủ sẵn Panadol trong người. Cô uống mỗi ngày một viên vì thấy hiệu quả nhanh.
Tuy nhiên hôm 9/3, MiA uống liều nặng hơn, 5 viên cách nhau không lâu dẫn đến hậu quả phải nhập viện cấp cứu. Bác sĩ kết luận cô bị suy gan vì lạm dụng thuốc.
Với liều lượng mà ca sĩ MiA đã uống, một chuyên gia chống độc Bệnh viện Bạch Mai cho biết khó có thể gây suy gan, ngộ độc mà đây chỉ là lạm dụng thuốc.
Ảnh minh hoạ
Tuy nhiên, với những bệnh nhân nào đó có bệnh lý về gan sẵn thì dù một liều lượng rất nhỏ cũng có thể gây ngộ độc cho gan và dẫn tới suy gan. Chính vì thế, uống paracetamol cũng cần được bác sĩ tư vấn trước khi sử dụng về liều dùng và cách dùng.
Tại trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai các bác sĩ cũng gặp nhiều cấp cứu các ca ngộ độc thuốc do sử dụng paracetamol. Ngoài các bệnh nhân uống với mục đích tự tử thì số ca nhập viện do uống quá liều cũng nhiều.
Ví dụ trường hợp bệnh nhân N.N.T 51 tuổi, Hải Dương người suy dinh dưỡng, uống rượu nhiều năm, gần đây thấy đau đầu nên mua thuốc giảm đau về uống. Kết quả bệnh nhân xuất hiện tình trạng nôn nhiều lần trong 2 ngày, kèm theo triệu chứng vàng da, vàng mắt tăng dần, mệt mỏi, ăn kém.
Khi đi khám xét nghiệm ở bệnh viện phát hiện men gan tăng nhưng không điều trị về nhà tự uống thuốc. Do tình trạng càng nặng gia đình đưa đến viện.
Sau 6 ngày điều trị tình trạng sức khỏe bệnh nhân đã ổn định, men gan hạ thấp về mức an toàn, ăn uống tốt, giảm vàng da, vàng mắt có thể xuất viện trong thời gian tới.
Dùng Paracetamol liều lượng thế nào cho an toàn?
Cùng chia sẻ quan điểm trên, PGS Trịnh Thị Ngọc – Phó Chủ tịch hội Gan mật Hà Nội cho biết nếu uống liền lúc 3 viên paracetamol không thể gây ngộ độc. Liều lượng có thể gây ngộ độc phải 6 viên trở lên. Tuy nhiên, với hàm lượng nhiều có thể gây hại cho gan nhất là những bệnh nhân đã bị bệnh lý gan từ trước.
Ví dụ như trường hợp của bà Vũ Thị Hoạt, 61 tuổi, Hạ Long, Quảng Ninh được bác sĩ Ngọc điều trị bệnh gan trước đó do tăng men gan vì viêm gan vi rút B. Tuy nhiên, khi về nhà bà Hoạt bị sốt nên tự ý mua thuốc về uống, Trong thuốc có thành phần paracetamol. Sau khi uống đợt thuốc hạ sốt và giảm đau bà Hoạt thấy người mệt mỏi, da xanh xao và đau bụng.
Paracetamol gây hại gan nếu quá liều
Lúc ấy, bà được con đưa vào bệnh viện khám, khi xét nghiệm máu thấy tình trạng tăng men gan nhanh chóng. Bác sĩ Ngọc cho biết với trường hợp này có thể dẫn đến hoại tử hoàn toàn và không thể hồi phục, suy giảm chức năng tế bào gan.
Bác sĩ Ngọc cho biết triệu chứng ngộ độc paracetamol rất nhanh người bệnh uống vào vài giờ sau sẽ xuất hiện buồn nôn, vã mồ hôi, khó chịu, có thể đau hạ sườn phải. Sau 1, 2 ngày, có dấu hiệu vàng da, vàng mắt, tiểu sậm màu.
Chính vì vậy, bác sĩ Ngọc khuyến cáo dù paracetamol được xem là loại thuốc tương đối an toàn nhưng vẫn cần phải có sự chỉ định của bác sĩ.
Khi vào cơ thể, paracetamol sẽ được hấp thu vào máu và chuyển hóa qua gan thành nhiều chất, trong đó có một chất rất độc cho gan, đó là chất N-acetylbenzoquinonimin. Khi lượng paracetamol vượt ngưỡng chịu đựng của gan, chất độc hại cho gan tăng lên làm nguy hiểm cho gan.
Những người đã bị bệnh lý gan, suy dinh dưỡng, uống rượu lâu năm thì nguy cơ này càng cao hơn.
PGS Ngọc băn khoăn hiện nay tình trạng sử dụng thuốc ở nước ta còn rất bất cập, người dân tự ý mua thuốc, tự ý uống các loại thuốc trong đó thành phần của paracetamol có mặt trong nhiều loại thuốc như viên nén thường, nén bao phim, nén nhai, rồi viên sủi, thuốc bột, thuốc cốm, thuốc đạn, dạng siro… với hàm lượng khác nhau, từ 80mg, 150mg, 250mg… đến 500mg.
Nếu người dân tự uống sẽ có thể dẫn đến nguy cơ quá liều không chủ đích khi dùng đồng thời nhiều chế phẩm cùng chứa hoạt chất này. Chính vì thế, dù là thuốc có thể đặt trong tủ thuốc gia đình nhưng paracetamol vẫn phải dùng hết sức cẩn trong – bác sĩ Ngọc khuyến cáo.
Liều paracetamol được khuyến cáo sử dụng là 10-15mg/kg uống hoặc đặt hậu môn mỗi 4-6 giờ, tối đa không vượt quá 5 lần dùng mỗi ngày.
Trẻ em dưới 2 tuổi hoặc cân nặng nhỏ hơn 11kg nên dùng paracetamol theo chỉ định của thầy thuốc. Với người lớn, liều khuyến cáo là 60-80 mg/kg/ngày và không được quá 4g một ngày.
