Quảng Bình và các địa phương khác trong cả nước hiện đang phải đối mặt với tình trạng khai thác quá mức và khai thác hủy diệt nguồn lợi thủy sản (NLTS) tại vùng biển ven bờ, khiến tài nguyên mà nhiều ngư dân đang phụ thuộc ngày càng bị suy giảm. Sự ra đời của các tổ đồng quản lý (ĐQL) trong khai thác và bảo vệ NLTS đã gia tăng được diện tích bảo tồn biển, nhất là bảo vệ NLTS ven bờ, giảm thiểu nạn tận diệt thủy sản và bảo đảm sinh kế bền vững cho ngư dân…
Bảo vệ biển dựa vào cộng đồng
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) Lê Văn Lợi cho biết, theo quy định tại Luật Thủy sản năm 2017, ĐQL là phương thức quản lý, trong đó Nhà nước chia sẻ quyền hạn, trách nhiệm với tổ chức cộng đồng tham gia quản lý trong bảo vệ NLTS; đồng thời tổ chức cộng đồng tham gia ĐQL là tổ chức do các thành viên tự nguyện tham gia, cùng nhau quản lý, chia sẻ lợi ích, bảo vệ NLTS tại khu vực địa lý xác định…
“ĐQL là một phương pháp tiếp cận chia sẻ trách nhiệm và hợp tác giữa chính quyền và người dân. Theo phương pháp tiếp cận này, nếu người dân được trao quyền tham gia giám sát nguồn tài nguyên tại địa phương và xây dựng quy chế, phương án khai thác, quản lý nguồn lợi phù hợp, sẽ giải quyết được các vấn đề về khai thác thủy sản quá mức và duy trì NLTS một cách bền vững. Một trong những mục tiêu của ĐQL là hướng tới sinh kế bền vững cho ngư dân…”, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT cho biết thêm.
 |
Hiện nay, toàn quốc đã có các tỉnh, thành phố tổ chức thực hiện ĐQL, gồm: Hà Tĩnh, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận, Cà Mau với khoảng hơn 50 tổ chức cộng đồng đã được công nhận và giao quyền tham gia ĐQL trong bảo vệ NLTS, trong đó, có hơn 300 hộ gia đình và 3.000 người tham gia.
Tại tỉnh ta, thực hiện dự án “Phục hồi, tái tạo hệ sinh thái thủy sinh và NLTS”, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở NN-PTNT phối hợp UBND huyện Lệ Thủy triển khai thực hiện hai tổ ĐQL tại xã Ngư Thủy và Ngư Thủy Bắc. Theo đó, tổ ĐQL xã Ngư Thủy Bắc có 199 thành viên, trong đó, thành viên Ban đại diện gồm 16 người. Khu vực biển được giao thực hiện ĐQL là 3 hải lý, diện tích hơn 69km2, được giới hạn bởi 4 vị trí, điểm tọa độ. Tổ ĐQL xã Ngư Thủy có 401 thành viên, trong đó thành viên Ban đại diện gồm 27 người. Khu vực biển được giao thực hiện ĐQL là 3 hải lý, diện tích hơn 78km2, được giới hạn bởi 4 vị trí, điểm tọa độ…
| Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Lê Văn Lợi cho hay, UBND tỉnh vừa có công văn triển khai thực hiện “Năm tăng cường, thực hiện hiệu quả ĐQL trong bảo vệ NLTS 2024-2025”. Theo đó, với mục tiêu, tăng nhanh về diện tích, số lượng khu vực, số lượng các tổ chức cộng đồng được công nhận và giao quyền thực hiện ĐQL trên toàn tỉnh; phấn đấu hết năm 2025, huyện Quảng Trạch, Bố Trạch mỗi địa phương có quyết định công nhận và giao quyền quản lý cho ít nhất một tổ chức cộng đồng; đến năm 2030, 100% các huyện, thị xã, thành phố ven biển có tổ chức ĐQL… |
Phó Chủ tịch UBND xã, Tổ trưởng tổ ĐQL xã Ngư Thủy Nguyễn Hữu Dĩnh thông tin, Ngư Thủy là vùng biển bãi ngang, do vậy, sản lượng khai thác, đánh bắt thủy sản ven bờ hàng năm đều đạt thấp. Địa phương có tổng số tàu thuyền hơn 740 chiếc, trong đó, có 82 tàu thuyền trên 6m và 100% tàu thuyền đã được cấp giấy phép khai thác thủy sản theo quy định…
“Việc khai thác, bảo vệ NLTS trong khu vực biển được giao thực hiện ĐQL đã tuyên truyền, triển khai đến tận nhân dân; quán triệt người dân trên địa bàn cấm dùng chất nổ, xung điện trong khai thác nhằm bảo vệ môi trường biển; đồng thời, UBND xã đã thành lập tổ tuần tra, bảo vệ NLTS với việc tuần tra định kỳ, tuần tra đột xuất, nhằm tuyên truyền, xua đuổi các tàu thuyền lạ mặt vào vùng biển thuộc địa bàn xã khai thác, quản lý và bảo vệ…”, Phó Chủ tịch UBND xã Ngư Thủy cho biết thêm.
Tháo gỡ những khó khăn
Lệ Thủy là địa phương đầu tiên của tỉnh thực hiện mô hình ĐQL. Quá trình thực hiện đã cho thấy có sự thay đổi rõ rệt trong nhận thức, suy nghĩ, hành động của ngư dân; đồng thời, cộng đồng ngư dân và chính quyền địa phương đã ý thức hơn trong việc bảo vệ NLTS.
Tuy vậy, Tổ trưởng tổ ĐQL xã Ngư Thủy Nguyễn Hữu Dĩnh cho hay, tại địa phương, thời gian qua, có một số tàu thuyền có công suất lớn vào khai thác gần bờ từ 1-2 hải lý, dùng công cụ xung điện, cào điện làm ảnh hưởng, hủy diệt môi trường biển. Do được trang bị tàu tuần tra nhỏ, nên tổ tuần tra, ngư dân bảo vệ NLTS rất khó xử lý; đồng thời, ở địa phương, các cơ quan chức năng thả phao tiêu, biển báo gần bờ đã làm cản trở, ảnh hưởng đến việc khai thác, đánh bắt hải sản của ngư dân…
“Để các tổ ĐQL phát huy tốt vai trò trong bảo vệ NLTS do địa phương quản lý, đề nghị Đồn Biên phòng Ngư Thủy cần có kế hoạch tuần tra trên biển và có các chế tài để áp dụng xử lý những tàu cá có công suất lớn, lạ đến đánh bắt gần bờ, sử dụng xung điện, cào điện làm ảnh hưởng hệ sinh thái biển; đồng thời hỗ trợ kinh phí để tổ ĐQL hoạt động có hiệu quả hơn…”, Tổ trưởng tổ ĐQL xã Ngư Thủy chia sẻ.
 |
Phó Chủ tịch UBND huyện Lệ Thủy Nguyễn Hữu Hán lại cho rằng, các tổ ĐQL ở xã Ngư Thủy, Ngư Thủy Bắc chưa thực sự vận hành theo quy chế, phương án đã được phê duyệt; chưa phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên Ban đại diện; chưa thành lập đội tuần tra, giám sát, các đội tự quản ở các thôn; đồng thời chưa thực hiện chế độ họp định kỳ, đột xuất theo quy định và xây dựng kế hoạch thực hiện quy chế, phương án đã được phê duyệt…
“Hiện nay, số lượng thành viên tham gia vào tổ ĐQL còn ít, như tổ ĐQL Ngư Thủy mới có 401/724 thành viên, chiếm 55,4%; tổ ĐQL Ngư Thủy Bắc có 199/415 thành viên, chiếm 48,0%, dẫn đến hoạt động chưa được hiệu quả; kế hoạch tuần tra, kiểm tra, giám sát hàng năm chưa được xây dựng; việc tuần tra, giám sát tàu cá chưa thường xuyên và chưa thực chất dẫn đến số lượng tàu cá hoạt động sai quy định vẫn còn xảy ra; việc thành lập quỹ cộng đồng theo quy chế đã được phê duyệt để duy trì hoạt động của tổ ĐQL chưa thực hiện…”, Phó Chủ tịch UBND huyện Lệ Thủy cho biết thêm.
Ngọc Hải
Nguồn Báo Quảng Bình: https://baoquangbinh.vn/kinh-te/202408/bao-ve-nguon-loi-thuy-san-tu-thuc-hien-dong-quan-ly-2220416/
