Ảnh minh họa: TFB
Trong cuộc đấu tranh hiện nay giữa chính phủ của Tổng thống Nicolas Maduro và phe đối lập do Juan Guaido đứng đầu, quân đội nghiêng về bên nào thì bên đó làm chủ tình hình.
Tổng thống Nicolas Maduro, 56 tuổi, đang phải đối mặt với một thách thức chưa từng có sau khi thủ lĩnh phe đối lập Juan Guaido, 35 tuổi, tự xưng là tổng thống lâm thời của Venezuela với lý do chiến thắng của ông N. Maduro trong cuộc bầu cử nhiệm kỳ hai là gian lận.
Trong cuộc đấu tranh hiện nay giữa chính phủ của Tổng thống Nicolas Maduro và phe đối lập do Juan Guaido đứng đầu, quân đội nghiêng về bên nào thì bên đó làm chủ tình hình.
Không phải ngẫu nhiên, ngày 30/1/2019, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã kêu gọi quân đội Venezuela ngừng ủng hộ N. Maduro và đứng lên giải phóng người dân khỏi “chế độ bạo chúa”. Đồng thời, Washington tìm cách gây chia rẽ trong nội bộ quân đội Venezuela.
Những người ủng hộ phe đối lập đã đến thăm các căn cứ quân sự trên khắp Venezuela, trao cho các binh sĩ bản sao luật ân xá của Quốc hội nhằm tranh thủ sự ủng hộ của quân đội. Đáp lại, nhiều nhà chỉ huy quân đội và binh sĩ đã xé nát bộ luật này và không đưa ra bất kỳ báo cáo nào về hoạt động của quân đội theo yêu cầu của họ.
Trong khi đó, Tổng thống N. Maduro đã tham gia một cuộc diễu binh lớn với các vũ khí hiện đại của Nga hôm 10/1/2019, giữa những tràng bắn đạn thật từ pháo cao xạ, tên lửa phòng không và xe tăng để thể hiện sức mạnh quân sự và lòng trung thành của quân đội đối với ông.
Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Vladimir Padrino López. Ảnh: AP
Đáng lưu ý cuộc biểu dương lực lượng này được tiến hành ngay sau khi kết thúc thời hạn Mỹ và phương Tây đưa ra đòi Venezuela tiến hành một cuộc bầu cử tổng thống mới là để cho thế giới thấy rằng Tổng thống N. Maduro được sự ủng hộ của quân đội và các lực lượng vũ trang Venezuela sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
Cuộc tập trận lớn hơn sẽ kéo dài đến 15/2/2019 và ông N. Maduro mô tả cuộc tập trận này là “quan trọng nhất trong lịch sử Venezuela”.
Quân đội Venezuela được giáo dục tinh thần cách mạng từ thời Tổng thống H. Chavez
Ở Venezuela, cũng như ở các nước Mỹ Latinh khác, quân đội đóng một vai trò hết sức quan trọng trong đời sống chính trị của đất nước. Mặc dù N. Maduro trước đây là một người lái xe buýt, hoạt động trong phong trào công đoàn, không phải là nhà binh, nhưng được thừa hưởng truyền thống của Tổng thống Hugo Chavez, một quân nhân chuyên nghiệp, người đặt nền móng cho chế độ chính trị hiện nay ở Venezuela.
Hugo Chavez khi còn sống luôn chú ý và quan tâm đặc biệt đến việc xây dựng lực lượng vũ trang của đất nước.
Trong thế kỷ XX, Mỹ đã tìm cách kiểm soát các lực lượng vũ trang của các nước Mỹ La tinh. Hầu hết các sĩ quan quân đội, cảnh sát và các lực lượng đặc nhiệm đều được đào tạo trong “Trường học Mỹ” (School of the Americas) – lúc đó được đặt trong khu vực kênh đào Panama.
Một trong những nhiệm vụ chính của trường học này là đào tạo các nhà chỉ huy cấp cao cho quân đội các nước Mỹ La tinh theo tinh thần thân Mỹ.
Ông Hugo Chavez và các quan chức quân đội Venezuela. Ảnh: Reuters
Hugo Chavez bắt đầu tham gia quân đội với hàm trung úy trong một đơn vị với nhiệm vụ chính là chống lại những người cộng sản hoạt động trong các khu rừng rậm ở Venezuela. Tuy nhiên, không giống các sĩ quan khác, H. Chavez nhanh chóng có cảm tình với các lực lượng cánh tả.
Năm 1982, khi được chuyển đến tiểu đoàn lính dù, H. Chavez đã thành lập “Đội quân cách mạng Bolivar-200” – một tổ chức hoạt động bí mật trong quân đội.
H. Chavez tiếp tục phát huy những tư tưởng tiến bộ khi chuyển sang công tác giảng dạy tại học viện quân sự. Bất chấp quan điểm thân Mỹ của các sĩ quan cao cấp trong quân đội Venezuela lúc đó, số người ủng hộ tư tưởng cánh tả, chống đế quốc gia tăng trong số các sĩ quan cấp trung và cấp thấp.
Sau khi trở thành Tổng thống Venezuela năm 1999, H. Chavez bắt tay ngay vào việc đổi mới tư duy của quân đội. Các cơ quan quyền lực chính được trao cho những người bạn chiến đấu của ông trong phong trào Bolivar.
Năm 1999, Hiến pháp mới của Venezuela được thông qua, theo đó các lực lượng vũ trang đóng một vai trò chính trị và quyền lực quan trọng. H. Chavez hiểu rõ rằng chỉ có quân đội mới có thể bảo vệ được các thành quả chính trị của mình khỏi những kẻ thù bên trong và bên ngoài. Quân đội được đặt dưới sự chỉ huy trực tiếp của ông.
Quân đội Venezuela là một trong những quân đội mạnh nhất ở Mỹ La tinh
Trong hai mươi năm qua, những người chống lại hệ tư tưởng Bolivar và các nhân vật thân Mỹ đã bị thanh lọc và đưa ra khỏi đội ngũ sĩ quan. Venezuela đã ngừng gửi các sĩ quan sang Mỹ đào tạo nhằm đưa các lực lượng vũ trang ra khỏi vòng ảnh hưởng của Mỹ. Thay vào đó, Venezuela chuyển sang hợp tác quân sự với Nga, Trung Quốc và Cuba.
Nicolas Maduro duy trì toàn bộ hệ thống do H. Chavez xây dựng. Quân đội đóng một vai trò quan trọng không chỉ trong quốc phòng và an ninh của đất nước, mà còn trong một loạt lĩnh vực dân sự khác như mạng lưới phân phối các nhu yếu phẩm, trước tiên là thực phẩm và nhiên liệu.
Điều này là cần thiết trong tình hình kinh tế khó khăn hiện nay. N. Maduro tin tưởng vào quân đội và cho rằng các lực lượng vũ trang là tổ chức có năng lực nhất và ít tham nhũng nhất.
Quân đội Venezuela ngày nay là một trong những quân đội mạnh nhất ở Mỹ La tinh. Điều này là do cả H. Chavez và N. Maduro đều hết sức chú ý chăm lo tăng cường lực lượng vũ trang, đào tạo nhân sự, mua sắm các loại vũ khí mới từ Nga và Trung Quốc.
Ông Maduro có niềm tin vững chắc vào quân đội. Ảnh: Twitter
Hiện nay, quân đội Venezuela gồm hơn 500 ngàn quân, trong đó có 130 ngàn bộ binh, 60 ngàn người trong binh chủng hải quân, trong đó có 12 ngàn lính thủy đánh bộ.
Các lực lượng bộ binh được biên chế thành 3 sư đoàn bộ binh, 1 sư đoàn sơn cước, 1 sư đoàn xe tăng, 1 sư đoàn kỵ binh cơ giới, 1 quân đoàn công binh, 1 lữ đoàn nhảy dù và một lực lượng lớn vệ binh và dân binh quốc gia.
Bên cạnh quân đội, lực lượng vệ binh quốc gia đóng vai trò đặc biệt trong việc duy trì an ninh, trật tự, trấn áp các cuộc bạo loạn. Ngoài ra còn có các lực lượng quân cảnh, biên phòng có nhiệm vụ đảm bảo an toàn đường bộ, kiểm soát biên giới, kiểm soát tài nguyên rừng.
Mạng lưới cảnh sát quốc gia cũng rất đông đảo đóng vai trò hết sức quan trọng, và nếu cần thiết, lực lượng này sẽ nhanh chóng được huy động và sẽ trở thành các đơn vị bổ sung cho lực lượng vũ trang.
Quân đội và các lực lượng vũ trang Venezuela trung thành với chế độ và Tổng thống N. Maduro
Đến nay các lực lượng vũ trang gồm quân đội, vệ binh quốc gia, cảnh sát Venezuela vẫn trung thành với Tổng thống N. Maduro. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, tướng Vladimir Padrino López tuyên bố quyết tâm bảo vệ chế độ của Tổng thống N. Maduro, bảo vệ Hiến pháp và độc lập, chủ quyền quốc gia.
Năm 2002, khi xảy ra âm mưu đảo chính, Padrino López đã chứng minh lòng trung thành của mình đối với H. Chavez. Tiểu đoàn bộ binh 311, do López chỉ huy, đóng quân ở ngoại ô Thủ đô Caracas đã tham gia dập tắt cuộc đảo chính. Sau đó ông được bổ nhiệm làm tư lệnh Lữ đoàn Caribe-93 ở bang Barinas, rồi Tham mưu trưởng Quân khu Chiến lược Trung ương.
Từ năm 2012-2013, López trở thành Tổng chỉ huy các Lực lượng vũ trang Bolivar Venezuela. Những người am hiểu tình hình Venezuela cho rằng López là một viên tướng đáng tin cậy, không có khả năng quay lưng lại với N. Maduro.
Tổng thống N. Maduro rất tin López và tháng 7/2016 đã giao cho ông trọng trách kiểm soát khối kinh tế của chính phủ. Do López được N. Maduro tin cậy và trọng dụng, Mỹ và một số nước khác đã áp đặt các biện pháp trừng phạt nhằm vào cá nhân ông.
Ngày 30/1/2019, Tướng López đã phát biểu trước các binh sĩ thuộc lực lượng vũ trang tại cuộc tập trận của quân đội, khẳng định các lực lượng vũ trang Bolivar vẫn trung thành với các nguyên tắc của cuộc cách mạng Bolivar, chỉ công nhận một tổng thống được bầu chọn hợp pháp là Nicolas Maduro. Tướng López kêu gọi binh lính tuyên thệ bảo vệ Tổng thống N. Maduro.
Trong khi đó chỉ có một vài quân nhân đơn lẻ ly khai ủng hộ J. Guaido. Trong số này có Đại tá Jose Luis Silva, tùy viên quân sự của Venezuela tại Mỹ, Tướng không quân Francisco Yenez, Đại tá bộ binh Ruben Alberto Paz Jimenez.
Tổng thống N. Maduro gọi các nhân vật này là những kẻ phản bội Tổ quốc. Những sĩ quan này không giữ các vị trí quan trọng trong quân đội Venezuela. Hầu hết các sĩ quan cao cấp được giáo dục và đào tạo trong tinh thần Bolivar từ thời H. Chavez vẫn trung thành với chế độ và Tổng thống N. Maduro.
Trong nước được sự ủng hộ của quân đội, bên ngoài được sự giúp đỡ của Nga, Trung Quốc, Cuba và nhiều nước khác, Tổng thống N. Maduro vững tin có thể làm thất bại âm mưu đảo chính lật đổ ông và tạo thế cho ông bước vào đàm phán với phe đối lập nhằm tìm ra giải pháp cho cuộc khủng hoảng.
*Tiêu đề bài viết do tòa soạn đặt lại
