Tục ta tin rằng mỗi năm có một ông Hành Khiển, coi việc nhân gian, hết năm thì thần nọ bàn giao công việc cho thần kia, cho nên cúng tế để tiễn đưa ông cũ mà đón ông mới.
Lễ cúng Giao thừa, còn gọi là lễ trừ tịch, được tiến hành vào thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Các chuyên gia khuyên gia chủ nên bắt đầu cúng từ 23h30 phút, đến giờ Chính Tý (12 giờ đêm) thì có thể bắt đầu hóa vàng và nên hóa vàng khi hương chưa tàn.
Theo dân gian, mỗi gia đình Việt sẽ làm lễ cúng Giao thừa trong nhà và lễ cúng Giao thừa ngoài trời. Lễ cúng Giao thừa ngoài trời tiến hành trước lễ trong nhà.
Trong cuốn “Việt Nam phong tục” của tác giả Phan Kế Bình có viết: “Nửa đêm hôm ba mươi rạng ngày mồng một, ở thành phố nhà nào cũng bày hương án ra giữa sân để cúng Giao thừa. Ở thôn quê thì các xóm tế Giao thừ ở nơi điểm sở, trống đánh, pháo đốt ầm ầm.
Tục ta tin rằng mỗi năm có một ông Hành Khiển, coi việc nhân gian, hết năm thì thần nọ bàn giao công việc cho thần kia, cho nên cúng tế để tiễn đưa ông cũ mà đón ông mới”.
Cùng với mâm lễ cúng, bài văn khấn đêm Giao thừa được đặc biệt coi trọng, thể hiện lòng thành kính của gia chủ, với mong ước về một năm tốt đẹp, bình an, may mắn, xua đi những đen đủi của năm cũ.
Dưới đây là một số bài VĂN KHẤN CÚNG GIAO THỪA NGOÀI TRỜI VÀ TRONG NHÀ được các chuyên gia sưu tầm, hoặc được dùng phổ biến nhất, để các gia đình có thể tham khảo sử dụng:
1. VĂN KHẤN CÚNG GIAO THỪA NGOÀI TRỜI
Bài 1: Bài văn khấn cúng Giao thừa ngoài trời do TS Lê Xuân Phương (chuyên gia phong thuỷ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu doanh nhân và doanh nghiệp Đông Nam Á) sưu tầm:
Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Kính lạy:
– Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
– Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn Thần.
– Ngài Cựu niên Thiên quan Việt Vương hành khiển, Thiết Bá Chi Thần, Thành Tào phán quan.
– Ngài Cựu niên Thiên quan Lưu Vương hành khiển, Ngũ Ôn chi thần, Nguyễn Tào Phán quan.
– Ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
– Ngài bản cảnh xứ Thần Linh Thổ địa. Ngài định Phúc Táo quân.
– Các ngài địa chúa long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần linh cai quản trong khu vực này.
Nay là giờ phút giao thừa năm Kỷ Hợi
Chúng con là:………………………………………………….
Ngụ tại:…………………………………………………………..
Phút thiêng Giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, Tam Dương khai thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế chí đức Tôn Thần trên vâng mệnh Thượng Đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều để khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi Tân Xuân, chúng con thành tâm sửa biện hương hoa vật phẩm nghi lễ cúng trần, dâng lên trước Án. Cúng dâng Phật thánh, dâng hiến Tôn Thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
– Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cai Thiên Quan Việt Vương hành khiển, Thiết Bá chi thần, Thành Tào phán quan.
– Ngài đương niên Thiên Quan Lưu Vương hành khiển, Ngũ Ôn chi thần, Nguyễn Tào phán Quan.
– Ngài bản cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương. Ngài bản xứ Thần Linh Thổ Địa. Ngài định phúc Táo Quân. Ngài Phúc Đức Chính Thần. Các Ngài Ngũ Phương, Ngũ Thổ Long mạch Tài Thần. Ngài bản gia Táo Quân. Các Ngài Địa Chúa Long mạch Tôn Thần và tất cả các Thần Linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con: Minh niên khang thái, trú dạ cát tường. Độ cho chúng con mọi duyên thuận lợi, công việc hanh thông, người người được chữ bình an, tháng ngày được hưởng phần lợi lộc. Âm phù- Dương trợ, sở nguyện như ý, sở cầu lòng tâm. Bốn mùa không hạn ách nào xâm, tám tiết có điềm lành tiếp ứng.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo!
Bài 2: Văn khấn Giao thừa ngoài trời theo sách Văn khấn nôm truyền thống do Thượng toạ Thích Viên Thành biên soạn, NXB Thanh Hóa xuất bản:
Nam mô A di đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển: Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần
Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm Mậu Tuất với năm Kỷ Hợi, chúng con là: …………….., sinh năm: ………, cư ngụ tại…….
Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy)
2. VĂN KHẤN CÚNG GIAO THỪA TRONG NHÀ
Bài 1: Bài văn khấn cúng Giao thừa trong nhà do TS Lê Xuân Phương (chuyên gia phong thuỷ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu doanh nhân và doanh nghiệp Đông Nam Á) sưu tầm:
Con Nam mô A Di Đà Phật (3 lần)
Kính Lạy Đức Đương Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
Kính lạy Phật, Trời, Hoàng Thiên, Hậu Thổ
Kính lạy chư vị Tôn Thần.
Hôm nay là ngày mùng một tháng Giêng, nhằm ngày Tết Nguyên Đán đầu xuân giải trừ đông lạnh lẽo, hung nghiệt tiêu tan, đón mừng Nguyên Đán xuân thiên, mưa móc thấm nhuần, muôn vật tưng bừng đổi mới. Nơi nơi lễ tiết, chốn chốn tường trình.
Gia chủ chúng con là:………………………………………………….
Nhân tiết minh niên sắm sửa hương hoa, cơm canh lễ vật bày ra trước án, dâng cúng thiên địa Tôn Thần. Thiết nghĩ Tôn Thần hào khí sáng lòa, ân đức rộng lớn. Ngôi sao vạn trượng uy nghi, vị chính mười phương biến hiện. Lòng thành vừa khởi, Tôn đức cảm thông.
Cúi xin giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho chúng con mọi người hoan hỷ vinh xương, con cháu cát tường khang kiện. Mong ơn Đương cảnh Thành Hoàng, đội đức Tôn Thần bản xứ sự nghiệp hành thông, sở cầu như ý.
Giãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Cẩn Cáo!
Bài 2: Bài văn khấn cúng Giao thừa trong nhà theo sách Văn khấn nôm truyền thống:
Nam mô A di đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy các cụ tổ tiên nội – ngoại chư vị tiên linh
Nay là phút Giao thừa năm Mậu Tuất và năm Kỷ Hợi
Chúng con là:…
Ngụ tại:….
Phút giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Phục duy cẩn cáo!
(Bài có sử dụng tư liệu từ cuốn Việt Nam phong tục (Phan Kế Bính) và thông tin trên báo Lao động)
Tổng hợp
