Ung thư thực quản là ung thư hệ tiêu hóa đứng sau ung thư dạ dày và ung thư đại trực tràng ở nước ta. Bệnh chủ yếu ở nam giới do thói quen hút thuốc lá và uống rượu.
Nghiện rượu, thuốc lá
Ông Hoàng Văn L (47 tuổi, ở tại quận Ba Đình, Hà Nội) được chẩn đoán ung thư thực quản. Ông L cho biết khoảng 1 tháng nay ông thấy xuất hiện cảm giác nuốt vướng, nuốt nghẹn tăng dần, gần đây, cảm giác đầy bụng, chậm tiêu.
Đây là những triệu chứng lâm sàng thường gặp ở bệnh nhân ung thư thực quản, ngoài ra còn có đau vùng cổ ngực, khàn tiếng, sụt cân, … Sau đó, bệnh nhân đến bệnh viện Bạch Mai nội soi thực quản, kết quả cho thấy:hình ảnh tổn thương cách cung răng trước 30cm, dạng sần và loét.
Kết quả mô bệnh học sau sinh thiết qua nội soi là ung thư biểu mô vảy sừng hoá. Sau đó bệnh nhân được nhận vào điều trị tại Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu, Bệnh viện Bạch Mai.
Hình ảnh chụp PET/CT của BN Hoàng Văn L
Ông L có tiền sử hen phế quản đã điều trị ổn định 20 năm, bệnh nhân có thói quen uống rượu khoảng 200ml/ngày trong 20 năm, hút thuốc lá: 0,5 bao/ngày trong 20 năm.
Sau đó ông L được bác sĩ chụp PT/CT đánh giá và với chẩn đoán ung thư thực quản T2N0M0. Bệnh nhân được quyết định điều trị là hoá trị và xạ trị 56 liều. Kết quả sau 2 tháng bệnh tiến triển tốt.
Trường hợp của ông L may mắn được phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm nên việc điều trị tốt hơn.
Trường hợp ông Vũ Viết H (61 tuổi, Hà Nam) bị ung thư thực quản biểu mô vảy giai đoạn 3-4. Ông H uống rượu gần 20 năm nay ban đầu chỉ uống cho biết nhưng về sau thành nghiện rượu. Con đường tìm đến rượu của ông là do làm ăn thua lỗ bị vợ càm ràm nhiều và từ người không biết uống rượu ông trở thành nghiện rượu.
H cho biết ông bị đau bụng râm ran, ăn khó nuốt nhưng nghĩ do bệnh viêm dạ dày nên chủ quan chỉ ở nhà uống nghệ và mật ong. Đến khi tình trạng nặng cơn đau diễn tiến phức tạp ông mới đến viện khám. Kết quả chẩn đoán ung thư thực quản nhưng ông H không thể phẫu thuật vì bị vôi hóa mạch vành.
Ông H được xạ trị trên máy gia tốc điều biến liều với liệu trình 30 mũi, liên tục 6 mũi/tuần từ một kế hoạch xạ trị trên tọa độ mô phỏng mà chùm tia xạ được tính toán chính xác đến từng milimet. Sau 9 tuần, tình hình bệnh của ông H đã ổn định hơn.
Đại tá PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn – Chủ nhiệm khoa Phẫu thuật ống tiêu hóa, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết ung thư thực quản là ung thư phát sinh từ thực quản – đoạn ống tiêu hóa giữa cổ họng và dạ dày.
Ung thư thực quản gồm hai loại chính là ung thư biểu mô tế bào thực quản (ESCC), thường gặp ở các nước đang phát triển, còn ung thư tuyến thực quản (EAC) lại thường gặp ở các nước phát triển.
Theo bác sĩ Anh Tuấn đối với ung thư biểu mô tế bào vảy, nguyên nhân do hút thuốc lá, uống rượu, đồ uống rất nóng, chế độ ăn uống không đầy đủ và nhai trầu.
Còn đối với ung thư tuyến thực quản, nguyên nhân phổ biến nhất do hút thuốc lá, béo phì và hội chứng trào ngược dạ dày – thực quản.
Dấu hiệu của bệnh
Thứ nhất: Nuốt đau, nuốt khó. Theo bác sĩ Tuấn mới bắt đầu, tổ chức ung thư còn khu trú, biểu hiện bởi những rối loạn khi nuốt, nhất là với thức ăn đặc. Nghẹn có khi tăng lên, có khi giảm xuống đôi chút nhưng bao giờ cũng có, vì ngoài thương tổn thực thể do khối u, bệnh thường có kèm theo yếu tố viêm nhiễm, phù nề tại chỗ.
Sau khoảng 2 tháng, triệu chứng nuốt nghẹn sẽ tăng lên dần và kéo dài, mới đầu chỉ thấy nuốt nghẹn với thức ăn đặc, về sau nghẹn cả với thức ăn lỏng như cháo, nước.
Thứ hai: Gầy sút cân nhiều trong vòng vài ba tháng có thể sút tới 10-15kg cân nặng. Bệnh nhân hốc hác, mất nước, da khô và nhăn nheo trông rất dễ nhận biết.
Thứ ba: Nôn thường thấy ở giai đoạn muộn, khi khối u tăng kích thước làm chít hẹp lòng thực quản. Nôn xuất hiện khi biểu hiện nuốt nghẹn đã rõ rệt. Nôn có thể xảy ra trong bữa ăn ngay sau khi ăn. Chất nôn là thức ăn vừa mới ăn vào còn nguyên cả hạt cơm, hạt cháo không có lẫn dịch vị.
Ngoài những triệu chứng trên, những bệnh nhân ung thư thực quản ở giai đoạn muộn người ta cũng ghi nhận một số triệu chứng cơ năng khác như: ho nhiều, cơn nấc, đau tức ngực, đau sau xương ức (thể hiện xâm lấn của khối u vào vùng cột sống), hơi thở có mùi hôi thối hoặc các triệu chứng của biến chứng như sặc, khàn tiếng…
Khi thấy các dấu hiệu trên người bệnh cần nhanh chóng tới các cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe.
PGS Tuấn cho biết việc điều trị ung thư thực quản được thực hiện dựa trên giai đoạn và vị trí ung thư, cùng với thể trạng chung của từng người, là sự phối hợp của xạ trị, hóa chất và phẫu thuật. Trong đó, phẫu thuật đóng vai trò quyết định.
