Tấm áp-phích tranh cử của ông Poroshenko. Ảnh: Reuters.
Ukraine đã đệ đơn kiện lên Tòa án quốc tế về luật biển (ITLOS) để buộc Nga trả tự do cho các thủy thủ của nước này, Tổng thống Petro Poroshenko hôm 16/4 tuyên bố trên Facebook.
“Quá trình xét xử các thủy thủ [Ukraine] đang diễn ra tại Moskva là bằng chứng cho thấy thái độ coi thường bất chấp nhân quyền của Nga. Đối với Liên bang Nga, thì đó là một trò chơi chính trị, một trò hăm dọa, nhưng đối với Ukraine, thì đó là cả quá trình đấu tranh vì số phận của các công dân của chúng ta, và là hành động tôn trọng luật pháp quốc tế”, vị Tổng thống đương nhiệm của Ukraine viết.
Ông Poroshenko hy vọng trong một vài tuần tới, ITLOS sẽ đưa ra phán quyết rằng các hành động của Nga là trái với luật pháp quốc tế, và buộc Nga phải trả tự do cho các thủy thủ Ukraine.
Bộ Ngoại giao Ukraine cũng đã đưa ra thông cáo chính thức về vấn đề này:
“Hôm nay, Ukraine đã đệ đơn yêu cầu Tòa án quốc tế về Luật biển (ITLOS), tìm kiếm sự hỗ trợ tạm thời chống lại Liên bang Nga. Mục đích của lá đơn yêu cầu này là nhằm tìm cách buộc Nga thả 3 tàu hải quân Ukraine và 24 quân nhân bị Nga bắt giữ bất hợp pháp tại Biển Đen vào ngày 25/11/2018”.
Theo Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), các tàu hải quân và các thủy thủ trên tàu có quyền được miễn trừ hoàn toàn, có nghĩa là các quốc gia nước ngoài không thể bắt và giam giữ họ, hay xét xử họ theo các thủ tục tố tụng thông thường, Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết.
“Việc Nga bắt giữ tàu chiến và thủy thủ của Ukraine trên Biển Đen và đưa các thủy thủ này ra tòa án là hành động vi phạm UNCLOS.
Những thủy thủ Ukraine bị giam giữ với cáo buộc vi phạm luật kiểm soát biên giới của Nga, đang chờ ngày xét xử trong nhà tù của Nga đã liên tục bị thẩm vấn và buộc tham gia những bài kiểm tra, đánh giá tâm lý. Nếu bị buộc tội, họ có thể sẽ phải chịu mức án lên tới 6 năm trong các trại lao động của Nga”, theo Bộ Ngoại giao Ukraine.
Thủy thủ Ukraine bị phía Nga bắt giữ. Ảnh: Reuters.
Nga phản ứng ra sao?
Đáp trả động thái trên của phía Ukraine, Bộ Ngoại giao Nga hôm 16/4 đã khẳng định ITLOS không có thẩm quyền xét xử vụ đụng độ ở Eo biển Kerch.
“Liên quan tới đơn kiện được Ukraine đệ trình [lên ITLOS] dựa trên cơ sở Công ước năm 1982, phía Nga xin khẳng định rằng ITLOS không có thẩm quyền để xét xử vụ đụng độ tại eo biển Kerch, do một số loại tranh chấp không nằm trong khuôn khổ của Công ước 1982”, Bộ Ngoại giao Nga tuyên bố.
“Quy trình tố tụng của tòa án quốc tế không nên can thiệp vào quá trình điều tra hình sự đang diễn ra tại Nga, và kết quả của cuộc điều tra này cũng không nên bị ảnh hưởng bởi quyết định của tòa án quốc tế.
Chúng tôi đề nghị phía Ukraine hành động thiện chí để giải quyết vấn đề vì lợi ích và để chứng tỏ sự quan tâm đối với những công dân của họ. Chúng tôi cũng mong phía Ukraine tiến hành đối thoại song phương, thay vì đệ trình đơn tố tụng tại tòa án quốc tế.
Phía Nga vẫn sẵn sàng tham gia các cuộc đối thoại song phương về vấn đề liên quan tới vụ việc [ở eo biển Kerch”, theo thông cáo của Bộ Ngoại giao Nga.
Động thái trên của Ukraine được thực hiện chỉ ít ngày trước khi diễn ra vòng thứ 2 của cuộc bầu cử Tổng thống Ukraine. Do đó, không thể loại trừ khả năng đây là chiêu “vớt vát” của Tổng thống Poroshenko để có thêm sự ủng hộ của các cử tri.
Tuy vậy, kết quả của cuộc khảo sát được thực hiện sát ngày bầu cử cho thấy cánh cửa thắng của ông Poroshenko rất hẹp so với đối thủ là danh hài Vladimir Zelensky. Tỉ lệ chênh lệch trong số phiếu ủng hộ ông Zelensky và ông Poroshenko, theo cuộc khảo sát được thực hiện bởi Viện Xã hội học Quốc tế Kiev (KIIS), là gần 3:1.
Bộ nội vụ Ukraine đăng video tố tàu Nga đâm tàu Ukraine
Theo thông cáo của cơ quan an ninh liên bang Nga (FSB), 3 tàu hải quân Ukraine đã “xâm nhập trái phép lãnh hải Nga” vào sáng 25/11/2018, đồng thời không phản ứng trước chỉ dẫn và yêu cầu của lực lượng biên phòng Nga cũng như Hạm đội biển Đen.
Moskva xác nhận lực lượng an ninh nước này đã sử dụng vũ lực để ngăn chặn các tàu Ukraine đi qua eo biển Kerch hướng về Mariupol. Ba tàu Ukraine – gồm hai tàu pháo bọc thép và một tàu kéo – đã bị tạm giữ và hiện nằm tại cảng Kerch.
Hãng TASS (Nga) cho hay, không có dấu hiệu thiệt hại nặng ở các tàu quân sự Ukraine, trừ một số hư hỏng nhẹ bên sườn phải của tàu kéo Yany Kapu. Ba thủy thủ Ukraine bị thương nhẹ cũng đã được hỗ trợ y tế.
Đáp lại cáo buộc của FSB, phía Kiev cho biết hải quân Nga đã có hành động khiêu khích khi tàu chiến của nước này chuẩn bị băng qua eo biển Kerch tới cảng Mariupol, đồng thời cáo buộc ngược lại Nga bắt giữ 23 thủy thủ làm con tin và khiến 6 thủy thủ bị thương trong vụ đụng độ.
Tới nay, phía Nga vẫn đang giữ 3 tàu hải quân của Ukraine và tạm giam 24 thủy thủ trên các tàu này với cáo buộc xâm phạm hải giới bất hợp pháp.
