Giữa ồn ào nơi thành phố trẻ đang chuyển mình, có một khu phố nhỏ nằm nép mình trong không khí yên bình của làng quê Quan họ. Nơi ấy đã nuôi dưỡng bao tâm hồn, tạo ra những cặp hát Quan họ say đắm lòng người. Cặp liền chị Quan họ Nguyễn Thị Chiên và Nguyễn Thị Luyến, khu Viêm Xá, phường Hoà Long (thành phố Bắc Ninh) vừa đạt giải Nhì (không có giải Nhất) tại hội thi hát Quan họ đối đáp đầu xuân nội dung 150 câu là một trong số nhiều cặp hát như thế.
Cặp liền chị Nguyễn Thị Chiên, Nguyễn Thị Luyến tại hội thi hát Quan họ Xuân Quý Mão-2023.
Tìm gặp cặp liền chị tại nhà riêng, chúng tôi đã nghe giọng hát Quan họ vang vọng từ đầu. Liền chị Nguyễn Thị Luyến chia sẻ: Hễ gặp nhau là chúng tôi lại ca Quan họ, dù không còn thời gian rèn rũa như trước lúc đi thi. Tôi sinh ra và lớn lên trong gia đình Quan họ. Bà nội là chị hai Nguyễn Thị Khanh và cô ruột là Nguyễn Thị Bánh có tiếng trong giới chơi Quan họ. Ngày nhỏ tôi theo bà nội sang tận Hà Nội hát Quan họ, cứ thế tình yêu Quan họ trong tôi lớn dần theo năm tháng. Năm 2002, tôi tham gia CLB Quan họ khu Viêm Xá, học hỏi các liền anh, liền chị đi trước và các làng Quan họ bạn. Đặc biệt sự rèn rũa của nghệ nhân Quan họ Nguyễn Thị Hài đã giúp tôi có thêm kỹ năng và vốn liếng Quan họ.
Chẳng biết tự bao giờ, Quan họ đã thấm vào máu thịt, trở thành lẽ sống tinh thần, là nét đẹp văn hoá không gì thay thế của người dân khu Viêm Xá. Từ xa xưa, cứ mỗi dịp xuân về, những người lao động hiền hoà trong làng lại nhộn nhịp với sắc áo the đen của những liền anh, cùng những vạt áo tứ thân tươi tắn, thướt tha của các liền chị. Cũng chính Quan họ đã làm đẹp hơn, phong phú hơn cuộc sống tinh thần, tạo ra những tình cảm đẹp của những người sinh ra đã cùng chọn Quan họ là lẽ sống tinh thần, cùng say mê tới quên mình với thú chơi Quan họ. Để hôm nay, đông hội cùng được nghe giọng ca mượt mà của cặp liền chị Chiên, Luyến.
Liền chị Quan họ Nguyễn Thị Chiên bộc bạch: Từ nhỏ được theo bố, mẹ đi đến các canh hát Quan họ nên sớm có lòng yêu nét đẹp văn hoá quê hương sâu sắc. Tham gia CLB Quan họ Viêm Xá rồi lựa chọn bạn hát đi thi, năm 2016, tôi tìm được bạn hát phù hợp với chất giọng là em Nguyễn Thị Luyến. Hai chị em đăng kí thi tại hội thi Hát Quan họ đối đáp đầu xuân từ năm 2017 đến 2019 đều đạt giải Khuyến khích ở nội dung 150 câu. Tiếng hát Quan họ đã theo tôi cả vào giấc ngủ, tôi luôn có quyển sổ ghi chép các bài hát Quan họ ở đầu giường, có hôm mới hơn 3 giờ sáng, tỉnh dậy học hát.
Sau nhiều năm rèn rũa, cặp liền chị Nguyễn Thị Chiên, Nguyễn Thị Luyến đã giành giải Nhì tại Hội thi hát Quan họ đối đáp đầu xuân. Đây không chỉ là niềm vui riêng của hai người mà còn là niềm tự hào chung của những liền anh, liền chị khu Viêm Xá, đánh dấu sự tiếp nối của thế hệ kế cận.
Với Quan họ, đã trở thành cặp hát thì thân quý nhau như chị em ruột, đó cũng là nét đẹp văn hoá Quan họ. Vừa trò chuyện với chúng tôi, cặp liền chị vừa nảy những làn điệu đã ăn sâu trong tiềm thức. Tiếng thời gian như vọng lại, dẫn cặp liền chị về với thời thơ bé, lúc đầu xanh tuổi trẻ, cả hai đã cùng hoà vào niềm say mê Quan họ.
Liền chị Nguyễn Thị Luyến cho biết thêm: Trước khi đi thi, chị em tôi cùng nhau ôn luyện liên tục cả tháng, rảnh là sang gặp nhau để hát, có khi tối muộn mới về, vì gần nhà nhau nên cũng thuận tiện hơn. Để có tình yêu Quan họ như vậy là nhờ được nuôi dưỡng từ thơ ấu cùng với cái hay cái tinh tuý của lời ca, văn hoá ứng xử đẹp, nền nã, tế nhị từ câu hát đến lối sống của người Quan họ. Ngày xưa, các liền anh, liền chị đi chơi Quan họ với nhau chứ không phải là đi hát. Thông qua ứng xử trong canh hát, trong cuộc sống hàng ngày, những người chơi Quan họ quan hệ với nhau như anh em họ hàng. Nhà người này có việc thì người kia sang làm giúp. Nhà người kia có chuyện vui thì người này sang dự mừng. Đau ốm thì tới hỏi thăm nhau rồi trông nom, giúp cho nhau nhiều việc khác nữa. Đấy chính là sinh hoạt Quan họ chứ không đơn thuần chỉ là hát với nhau.
Quan họ có hàng trăm làn điệu, vậy làm thế nào gìn giữ nét văn hoá truyền thống để không mai một, chỉ có tình yêu Quan họ và niềm say mê mới có thể làm được điều ấy. Cặp liền chị Nguyễn Thị Chiên, Nguyễn Thị Luyến đã góp phần không nhỏ vào việc gìn giữ, lan toả nghề chơi Quan họ trong cuộc sống đương đại.
