“Kết án oan sai cho Bí thư đoàn kéo dài 7 năm, lỗi thuộc Tòa án”

Dư luận cho rằng, gần 7 năm sau Cơ quan tiến hành tố tụng mới công khai xin lỗi cho người bị oan là quá chậm trễ. Hành vi của những người tiến hành tố tụng mà gây oan sai cho công dân, cần phải xem xét chặt chẽ, nếu chứng minh là lỗi cố ý phải đưa ra truy tố trước pháp luật chứ không đơn thuần chỉ bồi thường.

Ngày 5/3/2021, Cơ quan tố tụng quận Bình Thạnh, TP HCM cho biết sẽ tổ chức xin lỗi công khai đối với anh Bùi Minh Lý (sinh năm 1989), nguyên Bí thư Chi đoàn. Buổi xin lỗi công khai sẽ diễn ra ngày 24/3, tại huyện Cần Giuộc, tỉnh Long An – nơi anh Lý cư trú.

Liên quan tới việc anh Bùi Minh Lý, 34 tuổi, trú tại Long An, bị Cơ quan CSĐT, Viện KSND quận Bình Thạnh  bắt tạm giam và truy tố tội “Cướp giật tài sản”, gây oan sai, phóng viên Pháp luật Plus đã có cuộc trao đổi với ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng – phó Trưởng ban Dân nguyện Quốc Hội về sự viện nêu trên.

ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng cho hay: “Tình trạng kết án oan sai hiện vẫn còn nhiều, rất nhiều cử tri bức xúc về những câu chuyện oan sai. Bởi lẽ, nhất nhật tại tù thiên thu tai ngoại. Những vụ án oan như; người tù thế kỷ Huỳnh Văn Nén; ông Trần Văn Thêm hay như ông Nguyễn Thanh Chấn…đã và đang làm xấu đi hình ảnh công lý. Thực tế hiện nay, việc kết án oan, để được minh oan là quá khó khăn đối với một con người, làm mất hết cơ hội chính trị, cơ hội cuộc sống cho bản thân người bị kết án oan và cả gia đình họ.

Có thể nói, việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp, quyền con người không được đến nơi đến chốn, thái độ của người tiến hành tố tụng thờ ơ, vô cảm, thiếu trách nhiệm, dẫn đến người bị oan phải chịu đựng thời gian lâu dài. Điều này đã làm mất hết toàn  bộ quyền lợi, cơ hội chính trị, cuộc sống, có người mất hết cả cuộc đời. Vậy,  ai sẽ là người chịu trách nhiệm về vấn đề này, ai trả được?!”- ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng đặt câu hỏi.

“Phải chăng, chúng ta xem thường tính mạng, sinh mệnh chính trị của những người bị kết án oan. Như vậy, cần thay đổi cách làm, cách nghĩ. Những người làm oan cho công dân trước tiên họ làm xấu đi hình ảnh của công lý; thứ 2, họ là những người vi phạm pháp luật nghiêm trọng; thứ 3, hậu quả họ gây ra là rất lớn.

Vì thế, những người tiến hành tố tụng tùy theo mức độ phải đưa ra để truy tố, phải bồi thường rất nặng, chứ không phải câu chuyện Nhà nước phải bỏ tiền ra để bồi thường.

Việc anh Bùi Minh Lý bị kết án oan, cho dù là lỗi cố ý hay vô ý thì đây là điều vô cùng đáng tiếc, vì tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại. Do đó, những người tiến hành tố tụng gây ra những nỗi oan sai cần phải đưa ra xử lý về pháp luật hình sự, chứ không thể đưa ra là những sơ xuất thông thường”- ĐBQH nêu quan điểm.

Trả lời câu hỏi của phóng viên Pháp luật Plus về việc – Sau 7 năm, anh Bùi Minh Lý mới “chuẩn bị” được minh oan, TS Hoàng Văn Hùng, nguyên Trưởng bộ môn Luật Hình sự – Đại học Luật Hà Nội cho biết: “Việc cần làm ngay là công khai xin lỗi anh Bùi Minh Lý theo quy định của pháp luật. Sau đó, cơ quan cấp cao cần xem xét việc làm oan sai cho anh Lý là lỗi cố ý hay vô ý.

Phải điều tra lại, đi sâu tìm hiểu xem lỗi xuất phát từ đâu, bản chất của lỗi đó như thế nào từ đó mới có thể xác định được về lỗi.

Bên cạnh đó, cần xem xét kỹ là lỗi ở khâu nào, của điều tra viên, kiểm sát viên hay thẩm phán, từ đó đưa ra quy kết người tiến hành tố tụng ở khâu nào phải chịu trách nhiệm. Để tránh tình trạng oan sai, cần nâng cao năng lực của cán bộ tiến hành tố tụng, (cán bộ điều tra, truy tố xét xử) tăng cường việc kiểm tra án.

Trên thực tế, để chứng minh giữa lỗi cố ý và vô ý là việc khó khăn. Tuy nhiên, với thời gian gần 8 năm anh Lý mới được xét minh oan thì đây rõ ràng là lỗi của thuộc phía Tòa án”- TS Hoàng Văn Hùng nhận định./.

Tóm tắt nội dung vụ án: Cách đây 7 năm, khoảng tối 19/1/2014, vợ chồng chị N.T.T. đãi tiệc tất niên ở phường 25, quận Bình Thạnh, TP HCM. Bàn tiệc đặt ở hai bên đường của ngõ. Khi chị T. bưng thức ăn ra thì bị một thanh niên giật sợi dây chuyền rồi rồ ga chạy. Chồng chị T. và một người bạn lấy xe máy đuổi theo đến đường Xô Viết Nghệ Tĩnh thì thấy anh Lý đang chạy xe nên ép xe rồi xông vào đánh, khống chế anh Lý và mời công an đến làm việc.

Tháng 7/2015, TAND quận Bình Thạnh xử sơ thẩm, tuyên phạt anh Lý 3 năm tù về tội cướp giật tài sản. Anh Lý kháng cáo kêu oan. Tháng 9/2015, TAND TP HCM xử phúc thẩm đã hủy án, trả hồ sơ để điều tra lại. Sau nhiều lần trả hồ sơ, ngày 31/7/2018 cơ quan điều tra đã ra quyết định đình chỉ điều tra với anh Lý do đã hết thời hạn điều tra mà không đủ chứng cứ xác định anh phạm tội.

Sau khi xác định anh Lý bị oan, đại diện các cơ quan tố tụng quận Bình Thạnh liên lạc anh Lý đề nghị được tổ chức xin lỗi anh tại TAND quận Bình Thạnh. Tuy nhiên, anh Lý không đồng ý mà yêu cầu phải xin lỗi anh tại địa phương nơi anh sinh sống.

Ngày 5/3, đại diện các cơ quan tố tụng quận Bình Thạnh cho biết vào ngày 24/3 sẽ về Cần Giuộc, Long An để tổ chức buổi xin lỗi công khai do đã làm oan đối với anh Lý. Trước khi bị bắt, anh Bùi Minh Lý từng là Bí thư chi đoàn ấp Trung, xã Đông Thạnh với nhiều bằng khen về công tác. Lúc đó, anh Lý cũng là một đảng viên dự bị, sắp được chuyển đảng chính thức.

Và dù những bằng khen từ công tác đoàn của anh không giúp gì được khi ra tòa nhưng đã đủ để những người bà con dòng họ, người từng biết anh trước đó không tin rằng anh là kẻ cướp./.