Giải pháp xử lý tội phạm công nghệ cao, ngăn chặn tin giả và báo hóa tạp chí

Sáng 4/11, Bộ trưởng Bộ Thông tin – truyền thông (TTTT) Nguyễn Mạnh Hùng trả lời chất vấn Quốc hội về các nội dung ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý nhà nước, xây dựng Chính phủ số, chính quyền số.

Là ĐB đầu tiên đặt câu hỏi chất vấn, ĐB Lê Thị Song An (Long An) cho biết, thời gian gần đây tội phạm công nghệ cao tăng cao như lừa đảo tài sản chiếm đoạt tài sản, giả mạo tin nhắn của các ngân hàng có chiều hướng gia tăng diễn biến phức tạp và ngày càng tinh vi hơn. Một trong những nguyên nhân là thiếu văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ, công tác quản lý nhà nước trong một số lĩnh vực như an ninh mạng, tài chính đất đai… còn thiếu và chưa có sự phối hợp chặt chẽ.

Thứ hai, trong thời gian qua, Bộ có nhiều giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả trên mặt trận phòng chống tin giả, thông tin xấu độc trên mạng. Tuy nhiên việc ngăn chặn có lúc còn chậm là cơ hội cho tin giả tồn tại gây hoang mang trong xã hội, ảnh hưởng đến ổn định kinh tế, an ninh trật tự quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân. “Vậy với vai trò và trách nhiệm của mình của mình bộ trưởng có giải pháp gì để giải quyết vấn đề trên?”, ĐB Song An đặt câu hỏi.

Cùng vấn đề quan tâm, ĐB Đỗ Chí Nghĩa (Phú Yên) cho rằng việc ngăn chặn thông tin xấu độc trên không gian mạng là việc không dễ dàng, xử lý 1 trường hợp đưa tin xấu động cũng rất khó khăn bởi nếu không xử lý không cẩn thận thì chính là PR cho đối tượng “đốt đền” muốn nổi tiếng. “Vậy giải pháp nào là triệt để khi lực lượng của Bộ TTTT còn mỏng khi mà chúng ta có hàng chục triệu tài khoản trên mạng xã hội, nhiều tài khoản ở nước ngoài”, ĐB Nghĩa hỏi.

Thứ hai, ĐB Nghĩa đặt vấn đề: Việc xử lý các trang thông tin điện tử, mạng xã hội báo hóa hiện nay như thế nào mà khó khăn như vậy. “Bộ trưởng có cam kết gì với ĐB và cử tri để giải quyết triệt để vấn đề này?”

Trả lời, về vấn đề lừa đảo qua mạng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng Hùng cho biết đây là vấn đề không chỉ Việt Nam mà còn của các nước gần đây rất nhiều lừa đảo sử dụng thông tin trong đó có số điện thoại thông qua các trang Web.

Thời gian vừa qua Bộ TTTT đã hoàn thiện thể chế trong đó định nghĩa rõ các hành vi và quy định quy trình xử lý hành chính và cơ chế chuyển công an xử lý hình sự. Để xử lý 1 cách căn bản thì Bộ TTTT đã công khai số điện thoại tiếp nhận phản ánh người dân về vi phạm. Cùng với đó, phát triển các công cụ thực thi trên không gian mạng. Năm 2020 Bộ TTT truy quyét 1700 trang web lừa đảo.

Về sim rác, theo Bộ trưởng, Bộ TTTT nhận thấy đây cũng phương tiện để các đối tượng dùng để lừa đảo. Theo thống kê, năm 2018 có 22 triệu sim rác đến năm 2022 thì không có.

Thuê bao có thông tin không chính xác, hiện đã có cơ sở dữ liệu dân cư nên các nhà mạng đang đối soát, đã được 1/4. Cơ bản trong năm nay và cùng lắm đầu năm 2023 phải xong. Thông tin đúng rồi nhưng 1 người đăng ký nhiều sim thì phải xử lý sim chính chủ. Xử lý xong vấn đề này sẽ ngăn chặn đáng kể việc dùng sim rác để lừa đảo.

Về tin giả, theo Bộ trưởng Hùng những tin giả trên không gian mạng sẽ lan truyền rất nhanh nếu chúng ta xử lý chậm. Vừa qua chúng ta đã sửa các nghị định, nâng tầm xử lý tin giả từ thông tư lên nghị định. Trong nghị định quy định rõ hành vi, trách nhiệm các bên liên quan và thời gian các nhà mạng phải hạ thông tin xấu độc từ 48 giờ xuống 24 giờ, với những thông tin đặc biệt là trong 3 giờ.

Bên cạnh đó, mức phạt đăng tải tin giả theo ông Hùng hiện nay đã tăng lên 3 lần nhưng so với các nước trong khu vực ASEAN chỉ bằng 1/10. Bộ sẽ tiếp tục đề nghị Chính phủ đưa mức phạt lên răn đe để ngang với các nước.

Tuy nhiên, việc ngăn chặn thông tin xấu độc trên không gian mạng thực sự là công việc khó khăn. Lực lượng thì mỏng trong khi ở Việt Nam mỗi người có gần 4 tài khoản mạng xã hội. Bộ trưởng Hùng cho rằng giải pháp căn bản là sự vào cuộc tích cực, chủ động của mọi bộ, ngành, các tổ chức, các gia đình. Khi toàn bộ xã hội vào cuộc thì mới giải quyết được căn cơ vấn đề này trên không gian mạng, một mình Bộ Thông tin – truyền thông và Bộ Công an làm không xuể.

Về vấn đề báo hóa tạp chí, báo hóa trang thông tin, bộ trưởng cho biết có một giải pháp rất mới là công khai dấu hiệu, biểu hiện để toàn bộ xã hội biết, tất cả chung tay giám sát. Trong số 650 tạp chí thì những tạp chí có dấu hiệu được phát hiện khoảng 30 là không lớn. Các trang tin được cấp phép là khoảng 2.000 trang tin, trang tin tổng hợp và dấu hiệu báo hoá cũng như số liệu của tạp chí.

Năm nay Đảng, Nhà nước đã chỉ đạo rất quyết liệt để rà soát, kiểm tra, thanh tra, giải quyết vấn đề báo hóa, vừa qua đã tiến hành tổng thanh tra và cuối năm sẽ xong. Hiện đã xử lý, tiến hành xử phạt, nhắc nhở, yêu cầu đối với nhiều cơ quan để đảm bảo từng bước giải quyết vấn đề này. Đến 2023 vấn đề này sẽ được giải quyết căn cơ.

Nhấn nút tranh luận theo ĐB Đỗ Chí Nghĩa (Phú Yên): Ngoài đời thế nào, trên mạng như vậy. Nhưng ngoài đời quản lý theo địa giới hành chính, trên mạng là không gian đa quốc gia, nếu chỉ dùng biện pháp ngăn chặn thì không hiệu quả. Theo ông Nghĩa, giải pháp căn cơ phải là nâng cao sức đề kháng, tức là người dân, công chúng không nghe, không tin theo tin xấu, độc và có nhiều thông tin cho người dân đọc.