Theo TS BS Trần Công Duy Long, hàng nghìn bệnh nhân bị ung thư gan được điều trị mỗi năm thì 80 % liên quan tới viêm gan B.
Căn bệnh âm thầm
Ung thư gan đang trở thành đại dịch ở nước ta khi năm 2018 ghi nhận đứng đầu trong các bệnh ung thư mà người Việt đang mắc phải. So với các bệnh ung thư khác, ung thư gan đang là bệnh ác tính cao nhất, người bệnh phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn và thời gian sống kéo dài trên 5 năm ít.
Theo TS BS Trần Công Duy Long, Phó trưởng khoa Ngoại Gan – Mật – Tụy, Bệnh viện Đại học Y dược TP. HCM tại Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, mỗi năm các bác sĩ tiếp nhận và điều trị khoảng 1.000 trường hợp ung thư gan. Trong đó, 80% có nguyên nhân liên quan đến viêm gan siêu vi B, còn lại là viêm gan C, xơ gan do rượu, nấm mốc và các bệnh lý khác ở gan.
Việt Nam được xếp vào vùng “đỏ” của bệnh viêm gan vi rút B, có tỷ lệ nhiễm HBV cao nhất thế giới 15%-20% , tức khoảng 10 -14 triệu người .
Hình ảnh ung thư gan
Ví dụ, như trường hợp ông Trần Văn V (50 tuổi, ở TP.HCM) vào viện trong tình trạng vàng da, đau hạ sườn. Khi vào viện bệnh ung thư gan của ông đã phát triển, khối u lên tới 3cm. Các bác sĩ điều trị nút mạch hóa chất cho bệnh nhân nhưng tiên lượng cũng không được khả quan.
Bác sĩ Long cho biết, ông từng điều trị cho những gia đình có tới 4 – 5 người bị ung thư gan. Đầu tiên là mẹ rồi đến các con lần lượt qua đời vì ung thư gan. Lý do chính đó là bệnh do vi rút viêm gan B gây ra.
Người mẹ nhiễm vi rút viêm gan B, khi sinh con truyền cho con và sau đó các con đều mắc viêm gan B mãn tính không biết. Đến khi vào viện thì gan đã xơ hóa gần hết kèm theo ung thư gan.
Có bệnh nhân vào viện trong tình trạng nôn ra máu tươi. Lúc này bệnh nhân mới biết mình bị xơ gan trên nền viêm gan B và có kèm theo cả u gan. Những trường hợp này, u gan đều ác tính.
Ngoài viêm gan B, tình trạng bệnh nhân viêm gan C cũng rất nhiều. Trường hợp ông Trần H. N (trú tại Nha Trang) bị viêm gan C đã điều trị triệt để nhiều năm trước. Đến khi ông H thấy người mệt mỏi, đau tức ở hạ sườn vào viện khám thì đã chuyển sang gia đoạn ung thư gan.
Bác sĩ Long cho biết có trường hợp bệnh nhân ung thư gan di căn vào phổi mới được đưa đến bệnh viện, lúc này bác sĩ chỉ điều trị giảm đau được cho bệnh nhân là chính.
Ác tính nhưng phòng được
Bác sĩ Long cho biết các phương pháp điều trị ung thư gan hiện nay đó là phẫu thuật nhưng phương pháp này chỉ dành cho người bệnh ở giai đoạn đầu, nút mạch hóa chất, điều trị bằng sóng cao tần và ghép gan cho người bệnh.
Tuy nhiên, việc điều trị phụ thuộc vào giai đoạn bệnh. Trong khi đó, ung thư gan phát triển âm thầm qua nhiều năm. Khi bệnh nhân thấy vàng da, đau hạ sườn, chán ăn, mệt mỏi thì bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Chính vì thế, việc tầm soát phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm rất quan trọng, khi đó khối u kích thước nhỏ, có thể điều trị triệt để bằng các phương pháp ít xâm lấn mang lại hiệu quả cao, bệnh nhân có thể xuất viện ngay trong ngày, chi phí thấp, ít biến chứng. Biện pháp tầm soát hiệu quả nhất là dựa vào siêu âm, CT Scan hoặc chụp MRI.
TS BS Trần Công Duy Long thăm bệnh nhân
Để phòng ung thư gan, bác sĩ Long cho biết phòng ngừa ung thư gan chính là phòng bệnh viêm gan B bằng cách tiêm vắc xin. Viêm gan B chưa có thuốc điều trị nhưng đã có vắc xin ngừa mang lại hiệu quả bảo vệ trên 90%, đặc biệt nếu tiêm cho trẻ em ở giai đoạn sớm sẽ cho hiệu quả cao hơn.
Ngoài ra, hai thủ phạm gây ung thư gan là viêm gan siêu vi B và C lây truyền qua 3 đường: Máu, quan hệ tình dục và mẹ truyền sang con. Do vậy bác sĩ Longkhuyên mọi người nên đề cao cảnh giác, tránh tiếp xúc với máu của bệnh nhân viêm gan.
Cụ thể, cần có những biện pháp y tế an toàn để hạn chế lây bệnh qua đường máu, không sử dụng chung những dụng cụ có thể gây trầy xước dính máu như bàn chải đánh răng, kim tiêm, kìm bấm móng tay, thực hiện tình dục an toàn.
Hiện nay, chi phí xét nghiệm viêm gan không cao, chỉ từ 100-150.000 đồng. Đối với những người đã bị viêm gan B, C mạn tính cần tiến hành tầm soát ung thư gan 6 tháng một lần, nếu có xơ gan thì tiến hành mỗi 3 tháng.
