Ảnh minh họa.
Theo nghệ nhân dân gian Hoàng Tiến Hưng, trong những ngày Tết Nguyên đán, người Việt thường kiêng kỵ một số điều với mong muốn cả năm sẽ may mắn, suôn sẻ.
Nghệ nhân dân gian Hoàng Tiến Hưng (người có gần 30 năm thực hành, theo đạo Mẫu tại Hà Nội) cho biết, theo quan điểm từ xa xưa, trong dân gian luôn có câu “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”.
Do đó, trong những ngày đầu năm (Tết), ông Hưng cho rằng, người Việt thường quan niệm phải kiêng kỵ một số điều. Cụ thể:
Vay mượn hoặc trả nợ đầu năm
Theo quan niệm của người xưa, nếu cho ai đó vay mượn tiền bạc, đồ đạc trong những ngày đầu năm, nhất là mùng 1 Tết thì cả năm đó gia đình sẽ rơi vào cảnh túng thiếu.
Điều kiêng kỵ này xuất phát từ quan niệm, ngày đầu xuân mở cửa để đón lộc vào nhà. Ngược lại, nếu cho mượn hoặc trả sẽ giống như “dâng” tài lộc vào tay người khác.
Đổ rác, quét nhà
Nhiều gia đình thường kiêng quét nhà, đổ rác ngày mồng 1 Tết. Kiêng quét nhà, đổ rác là điều dễ thấy ở nhiều gia đình Việt Nam và Trung Quốc trong những ngày đầu năm mới.
Bởi theo quan niệm từ người xưa, quét nhà, đổ rác ngày đầu năm sẽ đuổi thần tài ra khỏi nhà, từ đó tiền tài không thể tới với gia đình. Hoặc nếu có quét nhà, rác cũng phải để ở góc nhà và không được đổ rác đi.
Ảnh minh họa.
Người có tang không đi chúc Tết
Vì Tết là ngày vui của mọi nhà, vì vậy những gia đình có tang sẽ được cất khăn tang trong vòng 3 ngày.
Trong ngày mùng 1 Tết, họ cũng kiêng đi chúc Tết, xông đất các nhà khác. Bởi theo quan niệm của người xưa, người có tang đi chúc Tết sẽ khiến chủ nhà gặp xui xẻo cả năm.
Nếu có người mất vào ngày mùng 1 Tết, gia đình sẽ chưa phát tang vội mà phải đợi tới sáng mồng 2. Nếu có người mất vào ngày 30 tháng Chạp mà gia đình đã định liệu được trước thì nên chôn cất ngay trong ngày đó.
Không cho lửa, nước đầu năm
Bởi cho lửa, nước đầu năm tức là cho đi vận may, tài lộc của bạn. Lửa có màu vàng, màu đỏ, tượng trưng cho sự may mắn.
Vì vậy, nếu cho lửa ngày đầu năm tức là cho đi vận may, khiến gia đình có nguy cơ gặp nhiều điều xui xẻo, tai vạ trong năm đó. Trong khi đó, nước lại tượng trưng cho sự sinh sôi và được ví là nguồn tài lộc của muôn nhà.
Trước khi bước sang năm mới, nhà nào cũng lo đổ nước đầy bể, dự trữ nước đủ cho sinh hoạt trong những ngày Tết.
Nghệ nhân Hoàng Tiến Hưng.
Kiêng làm rơi vỡ đồ dùng gia đình
Gương, bát, đĩa, ly… là những vật dụng rất dễ vỡ. Trong khi đó, dân gian vẫn luôn có quan niệm việc rơi vỡ đồ dùng vào những ngày đầu năm sẽ khiến gia đình không gặp được điều cát lành. Không chỉ vậy, rơi vỡ đồ còn báo hiệu sự chia lìa, đổ vỡ của gia đình.
Động tới dao kéo
Dao kéo là những vật mang sát khí, do đó nên hạn chế động vào chúng trong ngày đầu năm, nhất là mùng 1 Tết.
Để khắc phục điều này, các gia đình nên cất bớt dao kéo, chỉ nên để lại những cái cần dùng.
Giặt quần áo vào mùng 1, mùng 2
Theo quan niệm dân gian, hai ngày đầu năm là ngày sinh thủy thần, do đó kiêng giặt quần áo sẽ giúp tránh mạo phạm thần thánh, dẫn đến xui xẻo.
Ngoài ra nên tránh mặc quần áo màu đen – trắng, nên mặc quần áo với nhiều màu sắc sặc sỡ trong ngày Tết. Màu đen và trắng tượng trưng cho sự tang tóc, điều xui xẻo. Do đó, vào ngày Tết mọi người thường tránh mặc quần áo màu đen hoặc trắng.
Thay vào đó, họ thường mặc những bộ quần áo mới với nhiều màu sắc sặc sỡ như đỏ, vàng, mong muốn một năm mới gặp nhiều may mắn, vui vẻ.
Không sử dụng kim chỉ
Người xưa quan niệm rằng, việc may vá trong năm mới sẽ khiến gia chủ vất vả, khổ sở, chịu cảnh thiếu trước hụt sau trong năm đó. Nhiều người còn quan niệm rằng, phụ nữ có thai đụng tới kim chỉ trong ngày mồng 1 Tết sẽ gặp xui cho con.
Không ăn cháo, kiêng một số món ăn vào sáng mùng 1 Tết.
Bởi, người xưa cho rằng chỉ có những gia đình nghèo khổ mới phải ăn cháo, do đó ngày mùng 1 Tết nên nấu cơm để ăn.
Bên cạnh đó, sáng ngày đầu năm, muôn thần sẽ tề tựu, việc ăn cơm nóng cũng thể hiện sự tôn kính với tổ tiên và các vị thần linh.
Trong những ngày đầu năm, người Việt thường không ăn thịt vịt, thịt chó, cá mè, mực, ốc,… vì theo quan niệm dân gian, những món ăn này sẽ mang tới điềm xấu. Ngoài ra, một số vùng còn không ăn tôm vì sợ đi giật lùi như tôm, từ đó công việc sang năm sẽ lùi chứ không tiến.
Ngủ “nướng” ngày Tết
Theo quan niệm của người xưa, nếu bạn ngủ vào ban ngày trong những ngày đầu năm thì bạn sẽ lười biếng cả năm đó. Hơn nữa, trong những ngày Tết, nhiều người sẽ tới chơi nhà, chúc Tết nhưng bạn lại ngủ thì quả thực rất thiếu tôn trọng khách.
Đóng cửa nhà
Bởi theo quan niệm dân gian, đóng cửa nhà sẽ khiến các vị thần linh không thể vào chơi nhà, đồng thời thể hiện sự bất kính đối với các vị thần linh, do đó, gia đình sẽ nghèo khó quanh năm. Theo đó, trừ khi đi chúc Tết, thăm hỏi người thân thì bắt buộc phải đóng, còn lại cửa các gia đình luôn mở.
Nói những điều xui xẻo
Đầu năm không nên nói những điều xui xẻo để tránh rước điềm gở vào người. Theo người xưa, lời nói đầu năm sẽ ảnh hưởng tới cả năm.
Vì vậy, nếu nói lời hay ý đẹp, bạn sẽ gặp nhiều may mắn, ngược lại, nếu nói những điều xui xẻo như “hỏng rồi”, “chết rồi”,… sẽ khiến cả năm gặp vận xui.
Đặc biệt, không tranh cãi, bất hòa trong những ngày đầu năm mà mọi người nên cố gắng giữ hòa khí dù sự việc có khó chịu như thế nào.
