Bộ trưởng Đào Ngọc Dung. Ảnh: Q.H.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, việc tăng tuổi nghỉ hưu nằm trong tổng thể nhiều phương án, nhiều chính sách, nhiều luật khác.
Dân số Việt Nam bắt đầu chuyển sang đang già từ 2014
Bên lề kỳ họp Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung đã có những trao đổi xung quanh dự thảo sửa đổi Bộ luật Lao động với các điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, khung giờ làm thêm, không nghỉ bù dịp Tết Nguyên đán…
Theo Bộ trưởng Đào Ngọc Dung, điều chỉnh tuổi nghỉ hưu trong Nghị quyết của TƯ Đảng cũng đặt vấn đề rất rõ với mục đích phải tính đến yếu tố tăng trưởng, việc làm, đảm bảo bền vững và đảm bảo quỹ BHXH trong lâu dài, già hóa dân số, giảm dần khoảng cách về giới…
“Mục tiêu của điều chỉnh tuổi nghỉ hưu có lộ trình dài nhưng phải hành động nhanh, đặc biệt tiến tới thích ứng được với già hóa dân số vào 2035.
Một cách tổng thể, chúng ta đang khẳng định, Việt Nam là dân số vàng nhưng thực chất từ năm 2014 dân số vàng đã bắt đầu chuyển sang đang già.
Những năm 2000, bình quân một năm, số người bước vào tuổi lao động của chúng ta là 1,2 triệu, nhưng đến giờ đã giảm xuống còn 400.000. Đến nay, nếu tính về lực lượng lao động, có thể nói, tỷ lệ lao động bước vào tuổi lao động ngày càng giảm”, ông Dung nói.
Bộ trưởng Đào Ngọc Dung trả lời báo chí.
Theo ông Dung, hiện nay dân số Việt Nam đang già hóa khoảng 7% (tính ở độ tuổi 60 trở lên) và nếu chuyển từ 7% sang 14% ở một số nước như Đức, Pháp mất 100 năm, Hàn Quốc, Thái Lan mất 20 năm còn Việt Nam mất tối đa 15 năm.
“Như vậy, có thể thấy, tốc độ già hóa dân số của Việt Nam vào loại nhanh nhất hiện nay”, Bộ trưởng Dung nêu rõ.
Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu sẽ theo lộ trình
Người đứng đầu ngành Lao động, Thương binh và Xã hội cho rằng, với Quỹ bảo hiểm xã hội hiện nay, thời gian đóng của nam và nữ nhìn chung là thấp. Cụ thể, đóng bình quân là hơn 20 năm, nhưng hưởng thời gian dài, mức hưởng cũng cao.
Ông nói, thông thường các nước được hưởng từ 30 đến 45%, còn ở Việt Nam đối tượng cao nhất là 75%, còn trung bình là 70%. Như vậy, nếu như 1 người đóng bảo hiểm xã hội 28 năm chỉ đủ cho chính mình hưởng trong 10 năm.
Còn lại 9,5 năm phải lấy đóng góp của thế hệ sau, chia sẻ cho thế hệ hiện tại. Muốn có cân bằng của quỹ, phải điều chỉnh tuổi nghỉ hưu.
“Tôi muốn nói, tăng tuổi nghỉ hưu nằm trong tổng thể nhiều phương án, nhiều chính sách, nhiều luật khác. Ví dụ như điều chỉnh bảo hiểm, công việc, thị trường lao động”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung giải thích thêm.
Ông Dung cũng mong muốn người lao động hiểu rằng việc điều chỉnh này sẽ theo lộ trình, đến năm 2028 nếu theo phương án 1 thì một lao động nam mới nghỉ hưu ở tuổi 62, đến năm 2035 thì người nữ mới nghỉ hưu ở tuổi 60.
Vị Bộ trưởng khẳng định, việc tăng tuổi nghỉ hưu không có nghĩa những người làm việc trong môi trường đặc biệt không được nghỉ sớm.
Nhưng nghỉ này là trong điều kiện lao động bình thường, sức khỏe bình thường. Còn người lao động trong 3 trường hơp: Suy giảm sức khỏe; đặc biệt nặng nhọc độc hại; nặng nhọc độc hại có quyền nghỉ hưu sớm hơn 5 tuổi.
Đi liền với nó, chúng tôi đang thiết kế chính sách thậm chí có những người nghỉ hưu ở độ tuổi 50. Chẳng hạn, ai lao động nặng nhọc rồi lại suy giảm nữa thì còn nghỉ sớm hơn.
“Ai cũng được thực hiện quyền nghỉ hưu, chẳng hạn tôi có thể nghỉ hưu khi đóng đủ bảo hiểm 25 hay 30 năm. Tôi có thể nghỉ để tôi chờ hưu, chờ chính sách theo quy định hiện hành. Như vậy có nghĩa là không bắt buộc người lao động phải làm đến 62 tuổi.
Chính phủ đang rà soát những công việc nặng hại để có danh sách. Ví dụ, chúng ta đang quy định 24 lĩnh vực nghỉ hưu sớm. Còn những ngành nghề như tòa án, giáo sư, khoa học giỏi chúng ta phải khuyến khích họ làm suốt đời”, ông nêu.
Bộ trưởng khẳng định thêm: “Chúng ta cần hiểu đầy đủ sự cần thiết của việc tăng tuổi nghỉ hưu, không thể không điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu. Nếu như 2035 không điều chỉnh tuổi nghỉ hưu này Việt Nam sẽ rơi vào già hóa dân số như một số nước hiện nay.
Cũng phải làm rõ không có chuyện người già tranh chấp chỗ của người trẻ, hay không phải để quan chức giữ ghế làm việc. Đây là chúng ta tính cho tương lai, cho thế hệ sau. Nếu không tăng tuổi nghỉ hưu là chúng ta truyền gánh nặng cho thế hệ sau”.
Liên quan đến việc điều chỉnh giờ làm lên 8h30, Bộ trưởng Dung cho hay, giờ làm hiện nay đang nề nếp. Do đó, việc điều chỉnh phương án mới phải có quyết tâm chính trị rất cao, đồng thời, phải nhìn nhận cho đầy đủ hơn khi các nước xu hướng điều chỉnh để đảm bảo thông suốt, đồng bộ trong cơ quan công quyền, để phục vụ người dân tốt hơn.
“Ở đây Chính phủ đưa ra phương án rất mềm, là quy định nguyên tắc, sau đó từng địa phương căn cứ vào vùng miền, thời tiết, khí hậu để đáp ứng công việc, chứ không quá cứng nhắc. Miễn là chúng ta nâng cao được chất lượng phục vụ của bộ máy công quyền cho nhân dân”, Bộ trưởng nêu.
