Thói quen mua thuốc không có đơn rất nguy hiểm vì có thể mua phải thuốc có chứa coritcoid một chất có nhiều tác dụng chữa bệnh nhưng tác dụng phụ thì vô cùng nặng nề.
Cấp cứu vì mặt càng ngày càng to
Trường hợp của bé B.A.T 17 tháng tuổi, Sơn Dương, Tuyên Quang bị suy thượng thận cấp do sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc. Theo người nhà của bé T. thấy con ho thường xuyên nên gia đình đã tới hiệu thuốc gần nhà mua thuốc cho trẻ uống.
Những viên thuốc cho bé uống, mẹ bé không biết tên là gì. Mẹ của bé T. mô tả viên viên hình tròn có màu hồng, uống với liều 4 viên/ngày. Người bán thuốc tư vấn mỗi tháng bé uống 2 đến 3 đợt và sau uống khỏi ngay. Thấy con cũng đỡ ho nhưng lại hay tái phát lại nên bố mẹ cháu bé tiếp tục mua thuốc cho con uống.
Vừa uống thuốc vẫn ho thường xuyên. Không chỉ thế, 2 tháng, bé T. tăng 3 kg, mặt bé tròn như mặt trăng nhưng chân tay thì không to nên bố mẹ cháu cho đi khám tại bệnh viện.
Bé T. đang phải điều trị tại viện.
Kết quả khám, bác sĩ cho biết bé T. bị suy tuyến thượng thận cấp.
Kết quả định lượng cortisol trong máu lúc 9h sáng của bé giảm cực thấp: 0,1nmol/L (mức bình thường: 140 – 700 nmol/L) , bé phải nhập viện điều trị ngay.
Gần đây, nhiều trường hợp bị suy thượng thận cấp do sử dụng thuốc có chứa corticoid. Trường hợp của bé Vũ Gia H. 12 tuổi, Hoàng Mai, Hà Nội tới khám ở Bệnh viện Đại học Y Hà Nội trong tình trạng mặt tròn như mặt trăng. Mẹ của cháu cho biết từ tháng 8 năm ngoái, bé thường xuyên bị ngạt mũi đi kiểm tra uống thuốc không đỡ rồi bé mua thuốc xịt mũi xịt. Mỗi lần khịt khịt cháu lại lấy xịt mũi ra xịt và lọ xịt mũi như thứ bùa hộ mệnh của cháu.
Khoảng 1 tháng nay thấy con tăng cân bất thường, mặt tròn to, tay, chân mọc nhiều lông nhưng mẹ cháu nghĩ con đang tuổi dậy thì nên cũng không để ý kỹ. Bố của cháu thấy con rất khác so với những đứa bạn cùng trang lứa. Má của bé lúc nào cũng chảy chảy như tích nước nên đã quyết định đưa con đi kiểm tra.
Kết quả bác sĩ cho biết bé bị hội chứng cushing do lạm dụng corticoid từ lọ thuốc xịt mũi kia. Lúc này, bố mẹ của cháu bé mới ngỡ ngàng lọ thuốc chỉ được khuyến cáo sử dụng 7 – 10 ngày là phải dừng trong khi đó con của họ dùng trong một thời gian dài.
Vô vàn tác dụng phụ
Giáo sư Tạ Văn Bình – Nguyên Giám đốc Bệnh viện Nội tiết trung ương chia sẻ ông thường xuyên tiếp nhận và điều trị cho trẻ bị hội chứng cushing, suy thượng thận do lạm dụng đủ các loại thuốc trị viêm mũi họng, làm đẹp và xương khớp.
Theo Giáo sư Bình corticoid là tá dược nó có tác dụng chống viêm, giảm đau, trị các bệnh xương khớp, các bệnh tự miễn, các bệnh dị ứng ngoài da và hệ hô hấp (biểu hiện là hen suyễn nặng). Thành phần này có mặt trong rất nhiều loại thuốc từ thuốc trị họ, xương khớp, da liễu, thuốc trị bệnh về mắt cho tới mỹ phẩm.
Corticoid có trong rất nhiều loại thuốc.
Tuy nhiên nếu lạm dụng và sử dụng không đúng liều lượng, theo sự hướng dẫn của bác sỹ sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm như tình trọng phù cushing, suy thượng thận.
Đặc biệt, loại thuốc này gần đầy được trộn vào nhiều thuốc đông dược với những cái tên kích thích ăn uống, tăng cân. Với trẻ nhỏ, uống phải thuốc này sẽ khiến trẻ gây chậm lớn. Giáo sư Bình nhấn mạnh do corticoid làm giảm lượng hoocmon tăng trưởng, ức chế tạo xương, giảm hoạt động hoocmon tuyến giáp.
Ở người trưởng thành, corticoid sẽ gây ra quá trình tiêu xương (mủn xương), xốp xương, đặc biệt ở phụ nữ sau mãn kinh và người cao tuổi.
Nếu thuốc trị da liễu, mỹ phẩm chứa corticoid sử dụng lạm dụng gây ra tình trạng teo da, xơ cứng bì da, da viêm tấy đỏ, mụn trứng cá hoặc gây ra tình trạng bội nhiễm ở da.
Còn ở mắt thuốc chứa coritcoid sử dụng nhiều có thể gây mù loà đặc biệt là đục thuỷ tinh thể, glocom. Giáo sư Bình nhấn mạnh ở nước ta người dân có thói quen tự mua thuốc tại quầy thuốc để điều trị tại nhà và không theo hướng dẫn cụ thể của bác sỹ chính vì vậy tình trạng nhập viện do biến chứng do sử dụng corticoid khá cao.
