Khu trục hạm Sovremenny – Dự án 956 được chế tạo dưới thời Liên Xô cho mục đích chính là chống tàu mặt nước, bổ trợ cho lớp Udaloy chuyên về chống ngầm.
Truyền thông Trung Quốc vừa đăng tải hình ảnh về cuộc diễn tập bắn đạn thật của khu trục hạmThái Châu (số hiệu 138), đây là một tàu chiến thuộc lớp Sovremenny cải tiến – Dự án 956EM được Moskva bán cho Bắc Kinh vào đầu những năm 2000.
Theo báo chí nước này, ban đầu 4 chiếc Sovremenny chính là những tàu mặt nước mạnh nhất của Hải quân Trung Quốc, được mệnh danh là 4 viên kim cương trên biển Hoa Đông. Tuy nhiên sau thời gian ngắn sử dụng thì chúng đã bộc lộ nhiều nhược điểm trước các lớp tàu chiến nội địa.
Cụ thể, khu trục hạm Sovremenny bị phàn nàn là có hệ thống động lực lạc hậu, thiết kế bất hợp lý khi toàn bộ tổ hợp vũ khí, radar đều bố trí hết ra bên ngoài, kết hợp phần thượng tầng không có khả năng tán xạ sóng radar dẫn tới mức độ tàng hình rất kém.
Hiện nay Hải quân Nga đã từng bước cho nghỉ hưu các chiến hạm Sovremenny của mình nhưng Trung Quốc cho rằng điều đó quá lãng phí, chính vì vậy mà họ đã tiến hành hiện đại hóa chiếc Hàng Châu (136) để đáp ứng tốt hơn yêu cầu của chiến tranh hiện đại.
Khu trục hạm Thái Châu (số hiệu 138) lớp Sovremenny nâng cấp của Hải quân Trung Quốc
Thay đổi lớn trên chiếc Hàng Châu đó là con tàu loại bỏ ống phóng tên lửa chống hạm siêu âm Moskit để thay thế bằng loại YJ-12 ưu việt hơn, ray phóng đơn 3S90 Uragan của tên lửa phòng không Shtil cũng bị gỡ bỏ để lấy không gian cho 32 ống phóng thẳng đứng (VLS), đi kèm tên lửa tầm ngắn HHQ-10.
Ngoài tên lửa phòng không HHQ-16, tổ hợp VLS trên còn nạp được cả tên lửa chống ngầm CY-1. Ngoài ra 4 ống phóng ngư lôi hạng nặng cỡ 533 mm nguyên bản cũng bị tháo bỏ và chiếm chỗ là 6 ngư lôi hạng nhẹ cỡ 324 mm, cung cấp mức độ linh hoạt cao hơn.
Radar trinh sát 3D Fregat/Top Plate, radar điều khiển hỏa lực tên lửa chống hạm Mineral-ME, radar dẫn bắn tên lửa phòng không MR-90/Front Dome vẫn được giữ lại nhưng có bổ trợ thêm bởi radar Type 364 bố trí trên tháp phía sau.
Riêng “trái tim” động cơ hơi nước của tàu thì Trung Quốc chẳng có cách nào thay đổi vì sẽ quá tốn kém thời gian cũng như tiền bạc, gói nâng cấp như trên được coi là hợp lý nhất. Sau khi chiếc Hàng Châu hoàn thành hiện đại hóa thì kinh nghiệm thu về sẽ áp dụng lên những con tàu tiếp theo.
Dàn vũ khí trên khu trục hạm Sovremenny của Hải quân Trung Quốc
Tuy rằng sau nâng cấp thì năng lực tác chiến của những khu trục hạm Sovremenny đã gia tăng đáng kể nhưng Trung Quốc nhận định do còn nhiều nền tảng cũ cho nên chúng vẫn phải tác chiến trong biên đội dưới sự chỉ huy của khinh hạm Type 054A thì mới phát huy được đầy đủ tác dụng.
Việc một con tàu 8.000 tấn đảm nhiệm vai trò của chiến hạm hạng trung bị cho là bất hợp lý, nhưng năng lực của Sovremenny khó mà làm tốt thêm bất cứ chức năng nào khác khi về phòng không hay chống hạm nó chẳng có gì nổi trội, còn nếu sử dụng như một tàu yểm trợ hỏa lực nhằm tận dụng tính năng của khẩu pháo AK-130 thì lại đặt nó vào tình thế nguy hiểm.
Trước thực tế trên, Trung Quốc cho rằng sao lại không xem xét chức năng của Sovremenny như một tàu chống ngầm chuyên nghiệp khi nó có kích thước lớn, thời gian bám biển dài, sẽ là tối ưu nếu hoán cải cho chức năng trên thay vì cố gắng bắt nó đảm trách vai trò “sát thủ diệt hạm” hay phòng không hạm đội.
Chống ngầm hiện nay là điểm yếu lớn nhất của Hải quân Trung Quốc, cho nên họ cần một lớp chiến hạm chuyên biệt cho nhiệm vụ này. Chức làm tàu chống ngầm toàn thời gian của khu trục hạm Sovremenny sau khi nâng cấp được nhận định rằng hợp lý hơn, bởi nhiệm vụ chống hạm hay phòng không hạm đội đã có những lớp tàu mặt nước khác lo liệu đầy đủ.
Khu trục hạm Sovremenny dựa vào trực thăng Ka-28, Z-9C; đi kèm tên lửa chống ngầm CY-1 nạp trong các ống VLS cùng ngư lôi hạng nhẹ 324 mm, khi đảm nhiệm vai trò săn tìm tàu ngầm sẽ giúp cho Type 054A và Type 052C/D rảnh tay hơn để đối phó với các mối nguy cơ kiểu khác.
Hiện tại chưa rõ để xuất trên có cơ hội trở thành hiện thực hay không nhưng đây vẫn là ý kiến rất đáng lưu tâm. Nếu điều này xảy ra thì chắc chắn Nga sẽ phải giật mình sửng sốt khi nhìn thấy sản phẩm tự hào một thời của mình đang khác xa so với yêu cầu thiết kế ban đầu.
Khu trục hạm Bespokoynyy lớp Sovremenny khi mới ngừng hoạt động
